نیاز عظیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، گروه مهندسی معماری، تهران،
ندا مسروری جنت - دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی, واحد تبریز، گروه مهندسی معماری، تهران، ایران.

محدودیتهای موجود در شهرهای بزرگ، منجر به گسترش ساخت مجتمعهای مسکونی و کاهش سهم حیاط خصوصی در معماری معاصر گردیده است .فضای باز مسکونی علاوه بر تأمین نور و روشنایی فضاهای داخلی و تهویهطبیعی، به عنوان فرصتی برای ارتباط بیشتر با طبیعت و مکانی برای تعاملات اجتماعی است. با توجه به محدودیت فضای داخلی واحدهای مسکونی و سابقه سنتی حضور حیاط در زندگی ایرانی، فضای باز مجالی برای گسترش عملکردفضای داخلی و رابطه آن با فضای بیرونی است. هدف از این پژوهش، شناخت فضای باز مجتمعهای مسکونی و گونه- شناسی آنها به جهت تأکید بر نقش این فضا در برقراری روابط میان کاربران، ارتباط صحیح میان فضاهای بسته و باز بلوکهای مسکونی و سایر ویژگیهای فضایی، عملکردی و مدیریتی حاکم بر مجتمعهای مسکونی می باشد. بنابراین بابررسی چند مجتمع مسکونی و دسته بندی گونههای متفاوت آن به شناخت بهتر فضاهای باز ، تاثیر قرارگیری آنها و نیاز به به فضاهای باز طراحی شده در ساخت مجتمعهای مسکونی میپردازیم. روش تحقیق کیفی کتابخانهای، مشاهده میدانی و به صورت تحلیلی صورت گرفته است. بنابراین، بازنگری و شناخت وضع موجود فضای باز در چهار گونهی پراکنده، خطی ، متمرکز و ترکیبی، زمینهساز طراحی آگاهانهتر فضاهای باز مسکونی و خلق طیف گوناگونی از کیفیات و تنوع فضایی در آنها خواهد بود

فضای باز، مجتمع مسکونی، حیاط، گونه شناسی مجتمع های مسکونی