بهنام شوکتی - دانشجوی کارشناسی پرستاری، ایران، تهران، دانشگاه علوم پزشکی اجا، دفتر تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی اجا، دانشکده پرستاری
سعید هادی - معاونت بهداشت، مدیریت تغذیه و بهداشت مواد غذایی، دانشگاه علوم پزشکی ارتش

مقدمه: دین اسلام همواره بر بهداشت جسم و جان تأکید فراوان دارد. در قران حدود 6236 آیه در زمینه پرورش صحیح انسان و حفظ بهداشت روان که بیش از 300 آیه در قرآن بطور مستقیم یا غیر مستقیم موضوع غذا و تغذیه را به چالش کشیده است در رابطه با تغذیه سالم، رهنمودها و آموخته های متعددی در قرآن ارائه گردیده است. یکی از آیه های شاخص در این رابطه عبارت است از: «و ننزل من القرآن ما هو شفاء و رحمه للمومنین». تغذیه عامل حیاتی دوران بارداری است که از یک سو بر سلامت و تندرستی مادر و جنین و از سوی دیگر بر نتیجه بارداری مؤثر است. تغذیه کافی و صحیح دوران بارداری علاوه بر تأمین رشد کافی و ایجاد ذخایر غذایی در جنین، باعث تشکیل ذخایر معدنی در بدن مادر می شود. بنابراین انتخاب مناسب مواد غذایی، به رشد و نمو مناسب جنین حیاتی می باشد. در این مطالعه به بررسی پاره ای از رهنمودهای قرآنی در زمینه بهداشت تغذیه پرداخته ایم.روش: این تحقیق از نوع مقاله مروری و بر اساس مطالعه کتابخانه ای و بررسی متون است که با تعمق برگزیده ای از آیات قرآنی و احادیث معتبر معصومین علیهم السلام و مطالعه برخی تفاسیر قرآنی مهم و کتابهایی در شرح احادیث و نیز با الهام گیری از آموخته های حکیمان تمدن اسلامی به رهنمودهایی در امر تغذیه سالم در بارداری دست یافته ایم.یافته ها: از نگاه قرآن، در مورد تغذیه می توان به آیه 24 سوره عبس و 19 کهف اشاره نمود که در آن به دقت و نظارت در غذا سفارش شده است ((فلینظر الانسان الی الطعامه). امروز با علم تغذیه به مصرف 5 گروه مواد غذایی اصلی و متفرقه اشاره شده است که در آیات قرآن کریم به این گروه های غذایی اشاره شده است از جمله: گروه نان و غلات (عبس /25، انعام / 66 و 141،142)، میوه ها و باغ ها و سبزی ها (آیه 31 سوره عبس، آیه 69 نحل، آیه 19 مؤمنون، آیه 20 واقعه، آیه 146 صافات و بسیاری از آیات دیگر، گوشت ها و اقسام آن به تفصیل در سوره انعام، آیه 66 سوره نحل، آیه 21 سوره واقعه و حبوبات (آیه 27 سوره عبس) و ماهی ها و غذاهای حلال دریایی (آیه 13،14 نحل و آیه 96 مائده)، شیر و لبنیات (نحل/66 و مومنون / 21) که چهار گروه اصلی مورد استفاده روزانه بدن انسان است و گروه متفرقه که شامل قندها و چربی ها از جمله عسل (نحل/68 و 69) که در آن از عسل به عنوان شفای مردم یاد شده و زیتون (عبس/29، مومنون /19، انعام/99 و 141، تین/1 استفاده از تمامی گروه های غذایی علم تغذیه با قرآن هماهنگی دارد در قرآن به پاکیزگی و رعایت بهداشت مواد غذایی اهمیت زیادی داده شده است و حبوبات، تنوع و تعادل مواد غذایی، استفاده از غذاهای گیاهی و حیوانی، خوردن به اندازه و اسراف نکردن توصیه شده است.نتیجه گیری: انسان باید در مسیر تلاش برای کسب شناخت و آگاهی لازم در امر مدیریت تغذیه سالم و رسیدن به تندرستی و زندگی سالم در مسیر سخنان پروردگار قرار گیرند که هر گونه غفلت از آن موجب هلاکت آنها خواهد بود (ولا تلقوا بایدیکم الی التهلکه)(بقره:195) (خود را به دستان خود هلاک نکنید) از رهنمود بسار ارزنده قرآن در امر بهداشت تغذیه استفاده و بهره مندی از روزی حلال و طیب و پرهیز از روزی های حرام و خبیث که پایبندی به آن انسان را در مسیر توحیدی قرار می دهد و باعث سلامت روحی روانی مادر و جنین خواهد بود در این راستا ضرورت دارد که انسان ها به ساختار کیفی و کمی تغذیه خود توجه کنند که آن موجب اصلاح روش زندگی از بعد مادی ومعنوی می شود.