زهره فنی - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه شهید بهشتی
عبدالله روشن پور خیلی - دانشجوی کارشناسی ارشد،برنامه ریزی شهری،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات واحد کهگیلویه و بویراحمد

امنیت جایگاه ویژه ای در آرامش و افزایش کیفیت زندگی شهری دارد، به گونه ای که وقتی خداوند می خواهد در سرزمین مکه یاد کند، آن را شهری امن می خواند،امنیت از نیازهای اساسی انسان است و نحوه پاسخ گویی به آن، تأثیر مستقیمی در ارضای نیازهای دیگر او دارد. انسان همیشه در طول تاریخ سعی در پاسخ گویی به این نیاز داشته است، ساختن ابزارآلات دفاعی، ایجاد تأسیسات تدافعی و نظامی در سکونتگاه ها و شهرها ، تشکیل نیروی نظامی و... برخی از اقدامات و برای حفظ امنیت فردی و اجتماعی او بوده است. اما ایجاد امنیت در شهرها تنها از طریق موانع سخت فیزیکی میسر نبوده، چه بسا همین موانع فیزیکی به لحاظ روحی - روانی حس ناامنی را در مردم تقویت می کند. در این میان، احساس امنیت از جمله عوامل انسانی - محیطی است که می تواند نقش بسزایی در رضایتمندی و آسایش انسان ها از فضایی که در آن زندگی می کنند، داشته باشد در این مطالعه، به رویکرد CPTED و (Crime Prevention Through Environmental Design) در طراحی و برنامه ریزی محیط ها منظر شهری اشاره نمود که در تلاش است تا با رعایت استانداردهای ویژه ای در ساخت و سیمای محیط کالبدی، به ارتقای ایمنی در شهر و تأمین امنیت ساکنین آن کمک نماید. براساس تحقیقات جامعه شناسی شهری، یکی از عوامل اساسی در ارتقای احساس امنیت ساکنین در سکونتگاه های شهری، روابط همسایگی مطلوب در این سکونتگاه ها می باشد. امری که دین مبین اسلام، بر رعایت آن بسیار تأکید داشته و حقوقی را بدون در نظر گرفتن آیین یکدیگر، بین همسایگان وضع کرده است. این مقاله بر آن است تا ارتباط بین مشارکت و روابط همسایگی و احساس امنیت در محلات با بافت قدیمی شهر اصفهان را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. تحقیق انجام شده از نوع توصیفی - تحلیلی بوده و با روش های کتابخانه ای و پیمایشی،با توزیع 138 پرسش نامه در بین ساکنین محلات قدیمی اطراف میدان امام اصفهان که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند، انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که ایجاد حس امنیت غیر مستقیم و با بهره گیری از سیاست های پیشگیرانه تلفیقی کالبدی و روابط اجتماعی - فرهنگی (از قبیل افزایش روابط همسایگی و مشارکت در امور محله، سبک معماری و ساخت و ساز محل، حفظ سنت های پسندیده) تحقق پذیر خواهد بود.

امنیت ،احساس امنیت،رویکرد CPTED،روابط همسایگی،حقوق همسایگان