علیرضا نریمانی
سیده فاطمه عمادی
زهرا رمضانپور سبحانی

اختلال نقص توجه / بیش فعالی با مشکلات زیادی همراه بوده و رو شهای درمانی متعددی برای درمان کودکان مبتلا به این اختلال ارائه شده است . بنابراین هدف این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش درمانهای شناختی رفتاری بر کاهش نشانه های اختلال نقص توجه / بیش فعالی و بهبود سازگاری اجتماعی دانش آموزان بود . مداخلات متعددی برای بهبود این اختلال و به تبع آن بهبود سازگاری اجتماعی این افراد مورد استفاده قرار می گیرد . پژوهش حاضر بر آن است تا اثربخشی درمان های شناختی – رفتاری را بر کاهش علائم و بهبود سازگاری اجتماعی در افراد مبتلا به اختلال کم توجهی و بیش فعالی بررسی کند در این تحقیق از طرح آزمایشی تک آزمودنی با اندازه گیری مکرر و روش A-B-A-B استفاده شد . بدین منظور15 نفر از دانش آموزان پسر مقطع متوسطه انتخاب و به صورت تصادفی در گروه آزمایش و گواه گمارده شدند . گروه آزمایش، آموزش رفتاردرمان شناختی را در 12 جلسه ی60 دقیقه ای دریافت نمودند . برای جمع آوری داده ها از مصاحبه بالینی ساختاریافته، مقیاس تشخیصی کوتاه اختلال بیش فعالی / کم توجهی بزرگسالان کانرزو پرسشنامه سازگاری ویژه دانش آموزان دبیرستانی به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و پس از تکمیل پرسشنامه سازگاری ویژه دانش آموزان دبیرستانی و اختلال کم بیش فعالی و بررسی موقعیت خط پایه به مدت1212 جلسه تحت درمان انفرادی به روش شناختی رفتاری قرار گرفتند . و از تکنیک هایی نظیر : تن آرامی ، ابراز – وجود ، حل مسئله وباز سازس شناختی و ... استفاده شد . در پایان درمان و یک ماه بعد از درمان آزمودنی ها مجددا به پرسشنامه ها پاسخ داده و نمرات آن به عنوانBوA برگشتی استفاده شد . سپس آزمودنی ها مجددا 12 جلسه درمان فردی مانند بار اول دریافت و مجددا در پایان درمان پرسشنامه ها را تکمیل نمودند . در پایان پس از استخراج داده ها ،جهت تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل دیداری نمودار داده ها بر اساس شاخص های آمار توصیفی و نرم افزار SPSS و تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد . یافته های این پژوهش فرضیه اول را که درمان شناختی رفتاری موجب کاهش نشانگان – رفتاری در افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی بود ،تایید و فرضیه دوم را که درمان رفتاری شناختی موجب بهبود سازگاری – اجتماعی در افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی بودرا رد نمود . نتیجه این که مداخله شناختی رفتاری موجب کاهش معنا دار – علائم درپسران مبتلا به اختلال بیش فعالی شده است اما نتوانسته به صورت معنا دار سازگاری اجتماعی را در آن ها بهبودبخشد

درمان شناختی رفتاری ،اختلال بیش فعالی ،سازگاری اجتماعی