عبدالله بهمن پوری - استادیار دانشگاه یاسوج
مهناز بی نیاز - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه یاسوج

یکی از اقسام شروط، شرط ابتدائی است که برای تشخیص و تمایز این شرط از دیگر شروط دوملاک عمده واصلی مطرح است. اول: ضمن عقد نبودنف دوم: مرتبط نبودن با عقد. برخی از فقها مانند طباطبایی یزدی ملاک اول را مورد توجه قرار داده و شرط ابتدائی را شرطی می دانند که ضمن هیچ عقدی نباشد، چه قبل از عقد باشد چه بعد از عقد باشد. در واقع به مبنای شکلی توجه داشته اند. و برخی دیگر مانند سید خوئی ملاک دوم را مورد توجه قرار داده اند و شرط ابتدائی را شرطی می دانند که هیچ ارتباطی با هیچ گونه عقدی از نظر محتوا و تعلق اراده نداشته باشد و این گروه از فقها مبنای ماهوی را مورد توجه قرار داده اند. برخی دیگر از فقها مانند شیخ انصاری هر دو ملاک را م ورد توجه قرار داده اند. در حقوق مدنی که برگرفته از فقه امامیه است به صورت صریح به این شرط اشاره نشده ولی از فحوای کلام می توان فهمید که به هر دو ملاک توجه داشته است. عد از بررسی تعاریف ارائه شده توسط فقها از این شرط به نظر می رسد که برای تشخیص و تمایز این شرط از دیگر شروط باید هردو ملاک را مدنظر قرار داد.

شرط، شرط ابتدائی، ضمن عقد نبودن، مرتبط نبودن