مژده ماه فر - کارشناس ارشد علوم تربیتی (برنامه ریزی درسی)
زهره لطیفی - عضو هیأت علمی گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور

هدف از این پژوهش بررسی مفاهیم مذهبی و تعیین پرکاربرد ترین آیینمذهبی در داستان های کودکان بوده است.جامعه آماری کلیه کتاب های داستانیست که از سال 1360 تا 1390 در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به چاپرسیده است و تعداد آن در حدود 630 جلد کتاب داستان بوده است .در این تحقیقبا روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 123 جلد کتاب (در حدود یک پنجم از کلکتاب ها) به عنوان نمونه انتخاب شده بود ،برخی از کتاب ها مجموعه داستان بودهاند و در کل 173 داستان مورد تحلیل قرارگرفته بود. جهت اجرای پژوهش، از یکچک لیست محقق ساخته برای بررسی محتوای کتاب ها استفاده شده بود . پایاییچک لیست با روش پایایی بین ارزیاب و با استفاده از ضریب کاپا برابر با 0/741برآورد گردیده بود. داده های حاصل از پژوهش علاوه بر بررسی کیفی و مفهومی ازطریق آمار توصیفی (فراوانی و درصد) و آمار استنباطی (خی دو، ضرایب فی وکرامر) تحلیل شده بودند. نتایج نشان داد که در 140 داستان هیچ اشاره ای بهمفاهیم مذهبی نشده بوده است،و مفاهیم به کاررفته ،به ترتیب فراوانی این گونهبوده اند:نماز و وضو و اذان ،حجاب ،اماکن مذهبی و مسجد و زیارت، خدا،آخرت،کریسمس،ائمه،ایمان و اعیاد مذهبی و حج و دعا،که بالاترین کاربرد مربوطبه نماز و وضو و اذان بوده ،و حجاب در مرحله بعد قرار داشته،و دعا ،ایمان ،اعیادمذهبی و حج ،هرکدام تنها یک باربه کار رفته بودند.از نتایج به دست آمده این گونهبرداشت شد که ،کاربرد مفاهیم مذهبی در داستان ها بسیار اندک بوده است،و بیاناین گونه مفاهیم به کتاب های مذهبی واگذار شده بوده،و جدایی محسوسی بینداستان های معمول و داستان های مذهبی به چشم می خورد ولی اگر چنین نبود وداستان ها ،در ضمن بیان معمول و عادی و در جریان روند داستان به مفاهیممذهبی نیز می پرداختند ،خوانندگان کودک خود را به طور ناهوشیار درگیر مفاهیممذهبی می کردند،همچنین مشاهده شد که مفاهیم مذهبی به طور عمده به دیناسلام پرداخته بود و سایر ادیان الهی نقشی نداشته اند به جز در موارد اندک،مثلا در3 داستان به جشن کریسمس که ویژه دین مسیحیت است پرداخته شدهبوده است.