زینب کرکه آبادی - عضو هئیت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان
محبوبه السادات میرشفیعی - دانشجوی دکتری جغرافیا وبرنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان

ورود اسلام به کشورها وسرزمین های مختلف اثراتی درزمینه سیما وکالبدشهرها ازخود بجای گذاشت که شکل وبافت آنها دچار تغییرات وتحولاتی شدند بنحوی که ورود عناصر جدید در این شهرها آنها را از دیگر شهرها متمایز ساخت . از مهمترین عناصر شهرهای اسلامی میتوان به احداث مسجد جامع اشاره کرد که تا قبل از ورود اسلام چنین عنصری در شهرها وجود نداشته است بلکه با ورود اسلام به این شهرها نیز ایجاد گردید مساجد اولین وشاخص ترین عناصر شهرهای مسلمانان بودند که نظر تازه واردین را به خود جلب می کردندو از اصلی ترین عوامل هویت دهنده ی کالبدی همه ی مجتمع های زیستی مسلمانان اعم ازشهرو روستابوده اند. در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی_ تحلیلی سعی برآن شده که سیمای کالبدی بافت تاریخی شهرهای اسلامی مورد بررسی قرارگیرد. از مهمترین مشخصه های اصلی شهر اسلامی ارگ ،بازار ومسجد بوده است که در روابط متقابل با هم دارای یک ارتباط فضایی یکپارچه وبهم پیوسته ای بوده اند .این شهرها در داشتن چند خصیصه شامل شبکه معابر هزارتو ، کوچه های بن بست ، منازل دارای حیاط درونی ، محله های مستقل وبازار مشابه هستند .

شهراسلامی ، بافت تاریخی، سیمای شهر ، عناصر کالبدی، مسجد جامع