زهرا ذاکری حسینی - گروه اقتصاد، پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
عبدالمجید آهنگری - گروه اقتصاد، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز

فرار مغزها یا مهاجرت افراد تحصیل کرده، بیان گر انتقال منابع در قالب سرمایه انسانی است و عمدتا به مهاجرت افراد با سطح تحصیلات بالا از کشورهای در حال توسعه به کشورهای توسعه یافته اطلاق می شود. فرار مغزها می تواند دو اثر متمایز بر روی رشد اقتصادی داشته باشد. فرار مغزها از یک طرف می تواند باعث پرورش سرمایه گذاری درآموزش و پرورش یک کشور به خاطر وجود بازدهی بالاتر در خارج از یک کشور شود. از طرفی دیگر این پدیده می تواند دارای اثرات منفی بر روی اقتصاد یک کشور به خاطر جریان مهاجرت واقعی سرمایه انسانی کشور داشته باشد. از این رو هدف این مطالعه، بررسی اثر مهاجرت افراد با تحصیلات عالی بر رشد اقتصادی در منتخبی از کشورهای منتخب خاورمیانه، طی دوره زمانی 2012-2000 به روش پانل دیتا بود. نتایج این مطالعه نشان داد که مهاجرت افراد با تحصیلات عالی اثر منفی و معناداری بر رشد اقتصادی در کشورهای منتخب دارد.

مهاجرت، رشد اقتصادی، پانل دیتا، کشورهای منتخب خاورمیانه