زهره اله دادی دستجردی - عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجیدانشگاه علامه طباطبائی-تهران

تاریخ ادبیات ایران، نام ابن یمین فریومدی شاعر قرن هشتم هجری را با حاکمان سربداری و عصر و روزگار آنان پیوند زده است؛ این پیوند و ارتباط خود منشأ مطرح شدن بسیاری از انتقادهای ارزشی و ضد ارزشی و نقدهای اخلاقی و شعرشناسانه نسبت به شعر و شاعری وی گردیده است. در این جستار با در نظر گرفتن تاریخ سیاسی- حکومتی- اجتماعی ایران و به ویژه خراسان قرن هشتم هجری به بحث و بررسی درباره این نظریات پرداخته می شود. ویژگی اصلی تاریخ سیاسی- حکومتی این عصر مرکزگریزی آن و تبدیل حکومت مرکزی به حکومت های متعدد محلی است که ساختار ملوک الطوایفی آشفته و نابه سامان آن، بر کل جامعه تأثیر منفی گذاشته است. ابن یمین نیز در این آشوب- سرگردان بین دربارها- به عنوان شاعر برجسته این عصر ناگزیر در مدح حاکمان مختلف و از جمله سربداران قصاید فراوانی سروده است. در این جستار با بررسی الزامات قهری و جبری حکومت ها و هم-چنین با بررسی مفهوم و ساختار قصاید و قطعات ابن یمین به عنوان دو قالب برای دو ژانر مختلف به دفاع از ابن یمین در برابر هجوم منقدین پرداخته می شود

ابن یمین فریومدی؛ خراسان؛ حکومت های محلی؛ حکومت سربداران؛ قصاید مدحی؛ قطعات