سمیه پیری - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ولآیت، ایران

برخی مدافعان ابلیس با توجه به اندیشه ی جبرگرایی، امتناع ابلیس از به جا آوردن فرمان سجده را برخاسته از جبر و مشیت الهی دانسته و بر این اساس، آفرینش او را به عنوان موجودی شرور به مشیت خداوند نسبت داده اند. در این صورت، ابلیس موجودی مثبت و سازنده در نظام آفرینش تلقی شده که خداوند پس از آفرینش وی، رسالت و وظیفه ای را بر دوش وی نهاده است. در مقابل در قرآن و برخی منابع روایی سخنی از وظیفه یا رسالت ابلیس به میان نیامده است و آن چه هست بزه کاری ها و اعمال ناشایست ابلیس می باشد. نتایج گویای این مهم است که آن چه در نگاه عرفا خویش کاری ابلیس نام گرفته، در قرآن و روایت از آن به بزهکاری تعبیر شده است. این پژوهش به روش مطالعه ی کتابخانه ای انجام خواهد شد و در پی دست یابی به چرایی وجود این نگرش و بررسی برخی خویش کاری ها و بزه کاری های ابلیس از نگاه بعضی مدافعان و قرآن است

ابلیس، جبر، خویش کاری، عرفان، قرآن