هاجر رنجبر - دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام
مسعود بازگیر - دانشگاه ایلام
داود نامدارخجسته - دانشگاه تربیت مدرس
محمود رستمی نیا - دانشگاه ایلام

دیده گرد و غبار به عنوان نتیجه اصلی فرسایش بادی، یکی از زیان بارترین بلایای طبیعی مناطق خشک و نیمه خشک جهان است که مشکلات زیست محیطی و انسانی را در این نواحی به وجود می آورد. علت اصلی وقوع پدیده ی گرد و غبار، تغییر اقلیم، تخریب عرصه های طبیعی و نابودی پوشش گیاهی اعم از جنگل ها و مراتع و گسترش بیابان در کشور و نیز در کشورهای همسایه به ویژه عراق می باشد. استان ایلام به دلیل همجواری با پهنه های وسیع بیابانی نظیر صحرای عراق به طور مکرر در معرض گرد و غبارهای شدید قرار میگیرد. هدف از این پژوهش شناسایی کانون ها و نقاط بحرانی تولید ریزگرد در استان ایلام می باشد. به همین خاطر برای انجام این پژوهش اقدام به جمع آوری داده ای بلند مدت اقلیمی،از 8 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک، پوشش گیاهی، فیزیوگرافی و جمع آوری نمونه های خاک از عمق 30-0 سانتی متری از مناطق مختلف استان ایلام گردید. پس از انجام آزمایشات فیزیک وشیمیایی نمونه های خاک و انطباق داده های حاصل و پارامترهای جغرافیایی، خاک شناسی و اقلیمی نتایج نشان داد منطقه بهرام آباد بخش مرکزی شهرستان مهران ومناطق ابوقریب و ابوغویر از بخش موسیان شهرستان دهلران به دلیل بیشترین مطابقت با معیارهای شناسایی کانون گرد و خاک، به عنوان کانون های خیلی بحرانی منشاء گرد و خاک در استان ایلام معرفی شدند. این تحقیق با شناسایی و تهیه نقشه کانون های مولد گرد و غبار می تواند کمک قابل توجه ی در زمینه های راهبردی، ساختاری و کاربردی پیشگیری و مهار این پدیده نماید.

استان ایلام، آلودگیهای زیستی، پیامدهای زیستی، تغییرات اقلیمی، فرسایش بادی، کانون ریزگرد