حسین سرحدی دادیان - استادیار گروه باستان شناسی و مرکز تحقیقات باستان شناسی دانشگاه زابل
حسین مرادی - دانشجوی دکترای باستان شناسی دانشگاه تهران

قلعه ناصری ایرانشهر بنایی خشتی و بسیار بزرگ است که در مرکز شهر ایرانشهر قرار دارد. بنا بر متون تاریخی ناصر الدوله فرمانفرما در سال 1285 هجری قمری فرمانروای بلوچستان و کرمان می گردد و در پی این اتفاق لزوم ساخت یک مرکز اداری نظامی در بوچستان را به ناصرالدین شاه یادآوری می کند و ناصر الدین شاه در سال 1264 با ساخت این قلعه در فهرج یا همان ایرانشهر قدیم موافقت می کند و استاد حسین معمارباشی کرمانی عملیات ساخت آن را در طی هفت سال به پایان می برد. عملیات خاکبرداری از قلعه ناصری ایرانشهر در سال های قبل توسط باستان شناسان سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان با خاکبرداری از بخش هایی از بناهای زیر خاک رفته قلعه همانند اسطبل شاهی و .... آغاز گردید. فصل تازه این کار با همکاری مشترک پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کشور و اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان به سرپرستی نگارندگان انجام شد .در طی این پروژه، خاکبرداری و پی یابی از بناهای سربازخانه های شرقی قلعه به نام سربازخانه های 1 و 2، انبار و اسطبل شاهی به انجام رسید که در مجموع 4 بنا را شامل می گردد. مساحت قسمت خاکبرداری شده در حدود 3000 مترمربع می باشد که بیشترین میزان خاکبرداری متعلق به ساختمان سربازخانه شماره 1 است. برای روشن شدن نحوره پی سازی در بناهای مذکور گمانه های حفر گردید و نتایج حاصل از انها نشان داد که به جز ساختمان موسوم به اسطبل که دارای پی سازی با آجر است کلیه سازها بر روی زمین ساخته شده و هیچ گونه پی سازی در بناها آنجام نشده است.

قلعه ناصری، ایرانشهر، پی یابی، گمانه زنی