ابوالفضل عزیزیان
علیرضا سپاس خواه
علیرضا توکلی

تدوین و تبیین الگوی بهینه مصرف آب و کود در کشاورزی از شاخ صهای مؤثر در نیل به روش راهبری و بهره برداری پایدار از منابع آب و خاک است. در این راستا کم آبیاری به عنوان یک راهبرد عملی و روشی اقتصادی در حصول الگوی بهینه مصرف آب به شمار میرود. در این مطالعه از تحلیل کم آبیاری در مقادیر مختلف بارندگی برای تعیین مقادیر بهینه مصرف آب آبیاری و کود نیتروژن برای تولید محصول بیشینه و تولید بهینه در شرایط محدودیت آب و زمین استفاده شد. نتایج نشان داد که مقدار بهینه آب آبیاری (به همراه باران فصل رشد) در شرایط محصول بیشینه (Wm+R) و محدودیت زمین (wi+R) به ترتیب 561/1 و 47/1 متر و نیتروژن بهینه (به همراه نیتروژن اولیه خاک) در وضعیت محصول بیشینه (Nm+Nr) و محدودیت زمین (Nj+Nr) به ترتیب 3/193 و 3/190 کیلوگرم در هکتار است. مقدار بهینه نیتروزن در شرایط محدودیت آب شبیه حالت محدودیت زمین بود. به دلیل قیمت اندک نیتروزن (ناشی از حمایت های دولت) مقادیر بهینه این عامل تولید در سه وضعیت مذکور، نزدیک به هم می باشند. اما مقدار بهینه آب ابیاری در وضعیت محدودیت آب به صورت تابعی از باران فصل رشد و نیتروژن بهینه حاصل شد که در آن با افزایش میزان باران فصل رشد، آب آبیاری به شکل غیر خطی کاهش می یابد. مطابق این تابع با مقادیر باران بیشتر از mm 300 در فصل رشد، آبیاری بهاره و تابستانه گندم در شرایط این مطالعه اقتصادی نیست.

آذربایجان شرقی، مراغه، مرکز تحقیقات دیم