مریم پژمان مهر - دانشجوی کارشناسی ارشد، استادیار، استادیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
محمد اسماعیل حسنی - دانشجوی کارشناسی ارشد، استادیار، استادیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
سید محمد فخر طباطبایی - دانشجوی کارشناسی ارشد، استادیار، استادیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

زیره کرمان از گیاهان دارویی بومی ایران بوده و دارای پراکنش قابل توجهی در نقاط مختلف کشور می باشد. با توجه به ضرورت مطالعه و اهلی کردن این گیاه دارویی ارزشمند، در این تحقیق بررسی تنوع ژنتیکی ٢٤ توده زیره کرمان با استفاده از نشانگرهای RAPD انجام گرفت. به این منظور از 15 آغازگر RAPD که DNA ژنومی را به خوبی تکثیر نموده و چند شکلی بالایی را در الگوهای باندی نمونه ها نشان می دادند استفاده شد. از ٢٢٨ نوار تکثیر یافته ١٩٦ نوار ( ٨٦ %) چند شکل بودند. میانگین چند شکلی برای هر آغازگر RAPD؛ 13/07 بود. در این مطالعه از ضریب تشابه جاکارد، جهت محاسبه تشابه میان توده ها استفاده شد. میزان تشابه محاسبه شده براساس باندهای چند شکل در دامنه ای از 0/19 تا 0/75 قرار داشت و میانگین تشابه نیز برابر با 0/53 بود. تجزیه کلاستر بر پایه ماتریس تشابه و با روش UPGMA صورت گرفت، در این محاسبات بیشترین شباهت بین توده های سیرچ و روستای درین جیرفت و کمترین شباهت در بین توده های بم و سیستان و بلوچستان مشاهده شد. نتایج حاکی از تنوع ژنتیکی بالایی در میان توده های مورد بررسی بود. همچنین این تحقیق نشان داد که کاربرد نشانگرهای RAPD جهت بررسی تنوع ژنتیکی توده های مختلف زیره کرمان مناسب می باشد.

تنوع ژنتیکی، زیره کرمان ، نشانگرهای RAPD