مهدی فولادی زاده - کارشناسی ارشد مرتع داری، فارغ التحصیل از دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
غلامعلی حشمتی - استاد گروه مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
حسن یگانه - استادیار گروه مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

زوفا با نام علمی Hyssopus officinalis L. یکی از مهم ترین گیاهان دارویی بومی ایران است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این مطالعه با هدف شناخت شکل ظاهری، پراکنش رویشگاهی، نیاز های اکولوژیکی، کشت، پتانسیل های دارویی و درمانی و فیتوشیمیایی گیاه زوفا صورت گرفته است. این گونه دارای عمر 5 تا 7 سال می باشد و در اراضی آهکی مناطق خشک تا ارتفاع 2300 متری گسترش دارد. ماده اصلی این گونه، ماده گلیکوزیدی مشابه هسپریدین، کولین، لاکتون، فیتوسترول، پینن، تانن، رزین و ترپن می باشد که در صنایع دارویی و غذایی کاربرد دارد. این گیاه کاربردهای درمانی مختلفی از جمله اثر نیرودهنده، آرام کننده سرفه، خلط آور، مقوی معده و ضد کرم می باشد که در بیماری های سینه، جهت رفع عوارض برونش ها، خصوصا آسم مرطوب افراد مسن، عفونت ریه و سرماخوردگی، مورد مصرف درمانی می باشد. ضمنا در رفع کم خونی دختران جوان، ترشحات مهبلی، تاخیر وقوع قاعدگی ناشی از ضعف عمومی رماتیسم کهنه، عرق شبانه مسلولین، احساس چنگ زدگی در سینه، زردی، اسهال، بر برخی بیماری هایی مانند وجود سنگ در کلیه و ضعف عمل آن موثر تشخیص داده شده است و اثر ضد قارچی و آنتی اکسیدان و ضد سرطان این گیاه ثبت شده است. بنابراین برنامه ریزی اصولی جهت توسعه فعالیت ها و حفاظت، احیا و بهره برداری از این گیاه در عرصه های طبیعی، ضروری می باشد.

زوفا، پراکنش، مواد موثره، تکثیر