رضا ناظران - کارشناس ارشد مهندسی عمران، گرایش سازه، مدرس دانشگاه سجاد مشهد
ندا رافتی سخنگو - کارشناس ارشد معماری، گرایش معماری، مدرس دانشگاه سجاد مشهد
آیدا نصیری کلات - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی عمران گرایش محیط زیست موسسه آموزش عالی خاوران مشهد

شهر، زیستگاه متراکم انسانی است که به دلیل حضور انسان، نیازمند امنیت و ایمنی در همه ابعاد کالبدی،اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و مدیریتی است. هرنوع اقدامی که جامعه انسانی و محیط طبیعی و مصنوع آن راایمن سازد چنانچه رویکرد، حفاظت محور و اقدام، غیرنظامی باشد پدافند غیرعامل محسوب می شود. مسیلهشهرسازی دفاعی و نقش پدافندغیرعامل در حیات شهرها از مباحث بنیادین در مطالعات شهرسازی و برنامه ریزیشهری از دوران کهن تاریخی بوده است. توجه به این موضوع در شهر مقدس مشهد به عنوان کلانشهر مذهبی وپایتخت معنوی کشور با دارا بودن بیش از 33 میلیون زایر در سال، بسیار حایز اهمیت است.شبکه معابر شهری را می توان جزء مهمترین عوامل آسیب پذیر مناطق شهری دانست که دارای ارتباطتنگاتنگی با تامین فضای فرار و مکان امن در هنگام وقوع حملات هوایی و زمینی دشمن و افزایش کارایی عملیات امداد و نجات پس از وقوع بحران دانست. میزان دسترسی بافت، هم از نظر پناه جویی در هنگام وقوع بحران وهمدر زمان امداد پس از بحران، نقش موثری در افزایش یا کاهش تلفات خواهد داشت. بنابراین با طراحی شبکه ارتباطی کارآمد می توان صدمات را تا حد زیادی کاهش داد.این تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی است و جمع آوری اطلاعات به شیوه اسنادی پیمایشی انجام شده است. - - با توجه به اطلاعات موجود و داده های در دسترس، شبکه معابر محدوده مورد مطالعه)ناحیه یک شهرداری منطقه8 شهر مقدس مشهد( بر اساس دو شاخص نسبت معابر به کل از نظر عرض معبر و میزان نفوذ پذیری بافت محدوده مورد مطالعه، بررسی و به میزان آسیب پذیری ناشی از شبکه معابر در آن بافت پرداخته شده است.بررسی ها حاکی از وجود شبکه معابر ناکارآمد و آسیب پذیری بالای محدوده مورد مطالعه از منظر پدافند غیرعامل است.

پدافند غیرعامل، بافت اطراف حرم رضوی مشهد، شبکه معابر شهری، آسیب پذیری