محمد دشتکی - کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران-کرج
هادی محمدعلی پوریامچی - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران-کرج
محمدرضا بی همتا - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران-کرج

به منظور بررسی اثر تنش رطوبتی بر عملکرد دانه و ارزیابی شاخصهای تحمل خشکی تعداد 33 ژنوتیپ لوبیا ازبین ژنوتیپهای موجود در بانک ژن گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران انتخاب و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار بهصورت دو آزمایش جداگانه در دو شرایط بدون تنش و تنشرطوبتی ارزیابی شدند. عاملها شامل دو سطح آبیاری بدون تنش و تنش (بهترتیب با 70 و 130 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A (و 33 ژنوتیپ لوبیا بود. نتایج نشان داد که ژنوتیپهای مورد بررسی از نظر عملکرد دانه، وزنصد دانه، تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در بوته، روز تا مرحله رسیدگی، اندازه بذر در شرایط تنش و بدون تنش تفاوت معنیداری با هم داشتند. در شرایط بدون تنش بیشترین عملکرد در ژنوتیپ 28 با میزان 6/245 و کمترین در ژنوتیپ 12با 61/60 گرم در مترمربع بود. در تنش رطوبتی بیشترین عملکرد در ژنوتیپ 14 با 77/132 و کمترین در ژنوتیپ 25 با4/1 گرم در مترمربع بود. نتایج تحلیل همبستگی بین شاخصهای مقاومت به خشکی و عملکرد دانه نشان داد که شاخص تحمل تنش (STI (و شاخص میانگین بهرهوری (MP (دارای همبستگی بالایی با عملکرد در شرایط تنش میباشند و برای شناسایی ژنوتیپهای با عملکرد بالا در هر دو شرایط تنش و بدون تنش مناسب هستند. همچنین براساس تجزیه به مولفههای اصلی در هر دو شرایط بدون تنش و تنش، دو مولفه اول بهترتیب 72 و 76 درصد از تغییرات کل دادهها را توجیه کردند.

تجزیه به مولفههای اصلی، تجزیه رگرسیون، تنش رطوبتی، شاخص مقاومت، لوبیا، همبستگی