علیرضا دادخواه - استادیاردانشگاه فردوسی مشهد
محمد کافی - استادگروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

این آزمایش در محیط کنترل شده به منظور بررسی درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ساقه چه و ریشه چه چهار گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum)، اسفرزه (Plantago ovata)، خاکشیر (Descurainia sophia) و خرفه (Potulaca oleracea) در شرایط پتانسیل منفی با استفاده از نمک های کلرور سدیم، کلرور کلسیم و مخلوط نمکهای کلرور سدیم + کلرور کلسیم به نسبت مولی 5 به یک انجام شد. تیمارها شامل جوانه زنی بذور در آب مقطر به عنوان شاهد و سه تیمار پتانسیل منفی شامل 37/0- ، 59/0- و 81/0- مگاپاسکال بود. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی و بصورت فاکتوریل در پتری دیش هایی به قطر 11 سانتیمتر با 30 عدد بذر در شش تکرار اجرا گردید. عکس العمل فرایند جوانه زنی گیاهان به پتانسیل منفی آب، نوع نمک ایجاد کننده پتانسیل منفی متفاوت بود. به طوری که پتانسیل منفی آب و نوع نمک ایجاد کننده پتانسیل منفی هیچ گونه تاثیر منفی بر جوانه زنی بذور گیاه خرفه نداشت ولی جوانه زنی بذور سایر گیاهان به شدت تحت تاثیر پتانسیل منفی آب و نوع نمک قرار گرفت. در پتانسیل منفی 81/0- بیشترین درصد جوانه زنی مربوط به بذور خرفه با 94% و کمترین مربوط به بذور گیاهان گشنیز و خاکشیر با جوانه زنی صفر درصد بود. نوع نمک ایجاد کننده پتانسیل منفی بر جوانه زنی تاثیر داشت به طوری که در پتانسیل های منفی ایجاد شده با مخلوط نمکهای کلرور سدیم + کلرور کلسیم (به نسبت مولی 5 به یک) به ویژه پتانسیل های منفی بالا فرایند جوانه زنی نسبت به سایر نمک ها به طور معنی داری بیشتر بود. در خرفه سرعت جوانه زنی تحت تاثیر پتانسیل منفی محیط جوانه زنی و نوع نمک ایجاد کننده آن قرار نگرفت در حالی که سرعت جوانه زنی بذور گیاه گشنیز بشدت تحت تاثیر پتانسیل محیط جوانه زنی قرار گرفت. سرعت جوانه زنی در پتانسیل منفی 59/0- و 81/0- ایجاد شده با نمک کلرید کلسیم بیشتر کاهش یافت. اگر چه پتانسیل منفی آب ایجاد شده با نمک های مختلف تاثیر منفی بر جوانه زنی بذور خرفه نداشت اما رشد گیاهچه خرفه به شدت تحت تاثیر پتانسیل منفی آب قرار گرفت.

پتانسیل منفی آب، درصد جوانه زنی، رشدگیاهچه، کلرورسدیم، کلرورکلسیم