فاطمه کیخا آخر - دانشجوی دکتری دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
عبدالرضا باقری - استادگروه بیوتکنولوژی وبه نژادی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
نسرین مشتاقی - استادیارگروه بیوتکنولوژی وبه نژادی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
احمد نظامی - دانشیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

تنش سرما، یکی از مهمترین تنشهای غیر زیستی است که رشد و تولید گیاهان را محدود میکند. لذا تحمل به سرم ا به عنوان یک ی از عوامل ضروری جهت بقاء در شرایط سخت زمستان ضروری است. این مطالعه با هدف بررسی تحمل به یخزدگی گیاه نخود در شرایط کشت اینویترو به منظوردستیابی به روش بهگزینی سریع و قابل اعتماد برای تحمل به یخزدگی ژنوتیپها انجام شد. در این بررسی گیاهچههای حاصل از کشت ریزنمونه محور پس از اعمال خوسرمایی (دمای 4 درجه سانتیگراد به مدت 12 ،(MCC و 798 MCC763 ،MCC جنینی به همراه تک لپه سه ژنوتیپ نخود ( 49614 - و 16 - درجه سانتی گراد قرار گرفتند . بقای گیاهچه ه ا و ،-12 ،-10 ،-8 ،-6 ،- روز) به منظور اعمال تیمارهای یخزدگی در معرض دماهای 4 خسارت سرما پس از اتمام دوره بازیافت با ارزیابی مشاهدهای برآورد شد. اثر درجه حرارتهای زیر صفر بر درصد خسارت گیاهچه ها معنی دار بودبا کاهش درجه حرارت، درصد خسارت در هر سه ژنوتیپ افزایش یافت، اما بین سه ژنوتیپ تفاوت معنیداری مشاهده نشد. همچنین بین سه .(P≤0/05) مشاهده شد. با (P≤0/ وجود نداشت. اما در بین تیمارهای دمایی موردنظر اختلاف معنیداری ( 05 (P≤0/ ژنوتیپ از لحاظ درصد بقا، تفاوت معنیداری ( 05کاهش درجه حرارت، درصد بقای گیاهان کاهش یافت؛ به طوریکه در دمای 16 - درجه سانتیگراد تمامی گیاهچهها از بین رفتند. درجه حرارت کشنده دمای 15 - درجه سانتیگراد و در MCC و 798 MCC بر اساس درصد خسارت و درصد بقا تعیین شد. در ژنوتیپ 763 (LT برای 50 درصد نمونهها ( 50بر اساس LT در نظر گرفته شد . 50 LT 15 - درجه سانتیگراد، بر اساس درصد خسارت گیاهچهها، به عنوان 50 / درجه حرارت 5 ،MCC ژنوتیپ 496 12 - درجه سانتی گراد تخمین زده شد . بنابراین / 12 - و 5 ،- برابر با 13 MCC و 798 MCC763 ،MCC درصد بقا، به ترتیب در سه ژنوتیپ 496 گزینش ارقام نخود در شرایط این ویترو میتواند راهبرد مناسبی برای ارزیابی تحمل به یخزدگی ژنوتیپها باشد و جایگزین مناسبی برای روش های مزرعهای است.

خوسرمایی، خسارت سرما، درصد بقاLT50/نخود(Cicer arietinum L.)