حمید رفیعی کرکوندی - دانشجوی کارشناسی ارشد فراوری مواد معدنی، دانشکده مهندسی معدن و متالورژی ، دانشگاه یزد
رضا دهقان - استادیار فرآوری مواد معدنی، دانشکده مهندسی معدن و متالورژی، دانشگاه یزد
حجت نادری - استادیار فرآوری مواد معدنی، دانشکده مهندسی معدن و متالورژی، دانشگاه یزد
سیدمهدی قدیر نژاد - کارشناس ارشد واحد متالورژی لیچینگ، شرکت ملی مس ایران حوزه شهر بابک

سالانه حدود 5/14 میلیون تن مس در جهان تولید می شود که 20% آن یعنی حدود 9/2 میلیون تن به روش هیپ لیچینگ و مابقی با روشهای ذوب تولید می-شود. هزینه های سرمایه گذاری و عملیاتی کمتر، ساده تر بودن فرآیند و کاهش آلاینده های زیست محیطی از مزیتهای هیپ لیچینگ است. در شرایطی که نوع کانسنگ مس، سولفیدی یا مخلوط اکسیدی - سولفیدی باشد از روش بیوهیپ لیچینگ استفاده می شود که در آن محلول اسیدی حاوی باکتریها بر روی توده ماده معدنی پاشیده می شود و فرآیند به گونه ای کنترل می شود که شرایط تکثیر و فعالیت باکتری ها در درون توده انباشت شده ماده معدنی امکان پذیر باشد. از آزمایش های لیچینگ و بیولیچینگ ستونی برای مطالعات امکانسنجی و دستیابی به داده های طراحی واحدهای صنعتی بیوهیپ لیچینگ استفاده می شود. با توجه به ضرورت استفاده از فناوری بیوهیپ لیچینگ در معدن مس میدوک که از معادن بزرگ مس ایران می باشد، در این تحقیق آزمایشهای لیچینگ و بیولیچینگ ستونی تحت شرایط دمایی کنترل شده بر روی چهار نوع ماده معدنی از معدن مذکور انجام شد. آزمایش های ستونی در ستون هایی با قطر 250 میلی متر و ارتفاع 1 متر طراحی و انجام شد. میزان هوادهی ستونها 6 لیتر بر دقیقه و دبی پاشش محلول اسیدی 15 لیتر بر مترمربع بر ساعت بود. با انجام آگلومراسیون و خردایش نمونه ها تا ابعاد کمتر از 50.8 میلی متر مشاهده شد که بعد از گذشت 176 روز، حدود 75 درصد مس موجود در ماده معدنی بازیابی شده است. در عین حال تفاوت ترکیب کانی شناسی نمونه ها باعث تفاوت قابل ملاحظه ای در سینتیک فرآیند استخراج مس ، به ویژه در دو ماه اول شد. طی 20 روز اول، آزمایشها بدون تلقیح باکتری انجام شد و در ادامه تلقیح باکتری به روشهای مختلف انجام گردید. همچنین نتایج آزمایشها با آزمایش تحت شرایط استریل که هیچ باکتری در محیط نبود مقایسه شد. بر اساس نتایج حاصل از آزمایشها، مقادیر پارامترهای عملیاتی مربوط به فرآیند تعیین شد و استفاده از فرآیند بیوهیپ لیچینگ در مقیاس صنعتی در معدن مس میدوک با استفاده از نتایج تحقیق حاضر پیشنهاد گردید

هیپ بیولیچینگ ، بیولیچینگ ستونی، کانه کم عیار، مزوفیل، معدن مس میدوک