سجاد لهراسبی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی مکانیک، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
مسعود محمودی - استادیار، دانشکده مهندسی مکانیک، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

تنش های پسماند تنش های خود متعادل شونده ای می باشند که در غیاب هر گونه بارهای خارجی در قطعه وجود دارند. در فرایند های شکل دهی به دلیل کرنش پلاستیک غیر یکنواخت منجر به تولید تنش های پسماند در نمونه می شوند. فرایند نورد در کانال همسان زاویه دار ECAR یکی از روش های تغییر شکل پلاستیک شدید می باشد که می توان بدون تغییر در سطح مقطع قطعه، کرنش های بزرگی را در قطعه ایجاد کرد که سبب ایجاد ساختار فوق ریز دانه و بهبود خواص مکانیکی ماده می شود. در این مقاله تنش های پسماند در یک نمونه آلومینیومی ECAR شده به صورت تجربی مورد بررسی قرار گرفت. در حالت تجربی، با استفاده از روش شیارزنی و روابط حاکم بر اندازه گیری تنشپسماند مورد بررسی قرار گرفت. با اجرای روش شیارزنی بر روی نمونه، کرنش های خروجی ثبت گردید.سپس با استفاده از روش بسط سری، تنش های پسماند در راستای ضخامت محاسبه گردید. در این مطالعه ماتریس نرمی که یکی از پارامترهای موثر برای محاسبه تنش پسماند بوده به کمک آنالیز المان محدود بدست آمد. برای بدست آوردن ضرایب نرمی 16 جمله از چندجمله ای لژاندر L2 تا L17 استفاده گردید. ضخامت نمونه 2 میلی متر می باشد. طبق نتایج تجربی بدست آمده، تنش های پسماند به صورت منحنی سینوسی می باشند. در لایه های ابتدایی مقادیر تنش پسماند به صورت کششی و از لایه های میانی تا لایه های انتهایی مقادیر تنش پسماند به صورت فشاری می باشد. بیشترین مقدار تنش پسماند کششی برابر با 94.03 مگاپاسگال در ضخامت 0.7 میلی متر و بیشترین مقدار تنش- پسماند فشاری برابر 167.81 مگاپاسگال در ضخامت 1.1 میلی متر می باشد.

تنش پسماند، روش شیارزنی، ماتریس نرمی، نورد در کانال همسان زاویه دار ECA