فرهاد باغبانی مهماندار - مربی ،گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایران
وحید نصرالله زاده اصل - مربی ،گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایران
مهری یوسفی - مربی ،گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایران

بیماری پوسیدگی سیاه ریشه نخود با عامل Fusarium solani f. sp pisi یکی از مهمترین بیماریهای قارچی نخود در ایران به شمار می رود. این بیماری باعث نابودی بخش عمده محصول در برخی مزارع در آذربایجانشرقی شده است لذا آزمایشی جهت کنترل بیولوژیک بیماری توسط قارچ Trichoderma harzianum در گلخانه دانشگاه پیام نور مراغه انجام گرفت. قارچ تریکودرما موجب کنترل عوامل بیماریهای فوزاریومی شده و همچنین مکانیزم دفاعی گیاه را تقویت میکند. در این گزارش گیاه سالم شاهد با C، گیاه تیمار شده با Trichoderma harzianum با Th، گیاه تیمار شده با Fusarium solani با Fs و گیاه تیمار شده با آنتاگونیست و قارچ مهاجم با Fs+Th نشان داده میشود. در این تحقیق تقابل ایزوله تریکودرما علیه فوزاریوم بررسی و مشخص گردید که ایزوله های T. harzianum باعث توقف رشد پرگنه گونه های فوزاریوم می شود. طبق مشاهدات میکروسکوپی میخ رخنه هیف تریکودرما به داخل هیف های فوزاریوم نفوذ کرده و باعث توقف رشد هیف فوزاریوم میشود. ترشحات مایع خارجی سلولی ایزوله T. harzianum نیز بطور قابل ملاحظه ای از رشد پرگنه گونه های فوزاریوم جلوگیری کرد. در این بررسی افزایش وزن تر گیاهچههای تحت تیمار در سطح احتمال 1 درصد معنی دار شد و ارزیابی نتایج نشان داد وزن تر گیاه در تیمار Th نسبت به شاهد 38% افزایش یافته است و مقایسه تیمار Fs (گیاه تیمار شده با Fusarium solani) با تیمار Fs+Th (گیاه تیمار شده با آنتاگونیست و قارچ مهاجم) نشان داد که در روش کنترل بیماری با T.harzianum وزن تر گیاه % 116 افزایش و میزان بیماری 34/5% کاهش یافت.گیاه تیمار شده با

فوزاریوم، تریکودرما هارزیانوم، نخود