مهدیه امیری نژاد - استادیار گروه علوم گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران
غلام علی اکبری - استاد گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران
امین باقی زاده - دانشیار گروه بیوتکنولوژی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران
ایرج اله دادی - استاد گروه علوم زراعی و اصلاح نباتات، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران

به منظور بررسی اثر تنش خشکی و محلول پاشی آهن و روی بر برخی صفات بیوشیمیایی گیاه دارویی زیره سبز، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در گلخانه پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی کرمان در سال 1391 اجرا شد. در این آزمایش، عامل تنش در سه سطح 70 درصد (شاهد)، 50 درصد (ملایم) و 30 درصد (شدید) ظرفیت زراعی و عامل محلولپاشی در چهار سطح آب (شاهد)، آهن، روی و مخلوط آهن و روی با غلظت 5 در 1000 بودند . محلول پاشی آهن و روی در شرایط تنش خشکی تاثیر معناداری بر برخی صفات داشت، بهطوری که بیشترین مقدار پروتیینهای محلول و پرولین بهترتیب 12/4 و 52/364 میلیگرم بر گرم وزن تر برگ و بیشترین مقدار قندهای محلول 62/5 میلیگرم بر گرم وزن خشک برگ، از کاربرد همزمان این دو عنصر تحت شرایط تنش شدید بهدست آمد. همچنین محلولپاشی در شرایط تنش ملایم و شدید به کاهش معنادار مقدار مالوندی آلدیید بهترتیب 9/16 و 5/06 میکرومول بر گرم وزن تر برگ نسبت به تیمار شاهد منجر شد . تنش خشکی و محلولپاشی، فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان را افزایش داد، به طوری که بیشترین فعالیت آنزیم های کاتالاز، گایاکول پراکسیداز و سوپراکسیددیسموتاز از تیمار تنش شدید و محلولپاشی مخلوط عناصر آهن و روی به ترتیب 51/28 ،75/284 و 99/50 میلی گرم پروتیین در دقیقه بهدست آمد که نسبت به تیمار شاهد، افزایش چشمگیری داشت. ازاینرو، محلولپاشی عناصر کممصرف آهن و روی در مناطق در معرض تنش کمآبی، تاثیر مفیدی در افزایش صفات بیوشیمیایی و مقاومت به تنش خشکی در زیره سبز دارد.

آهن، تنش خشکی، روی، زیره سبز، صفات بیوشیمیایی، محلول پاشی