حمید طاهری - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)
مریم غفوریان - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی گرایش عرفانی، دانشگاه بین المللی امام خمینی

مینیمالیسم، جنبشی است که حدود نیم قرن پیش تحت تاثیر عواملی چون عصرفراصنعتی، جنگل و ... شکل گرفت و همانند دیگر پدیدهها در زمینه های مختلف و از جمله هنر نیز اثر گذاشت. گرایش به اختصار در ادبیات داستانی، به صورت کوتاه، داستانک و داستان مینیمال تجلی پیدا کرده است. داستان مینیمال به عنوان تازهترین نوع داستانی ویژگیهایی دارد که برخی از آنها را در گونههای روایی موجود در ادبیات کلاسیک فارسی میتوان یافت. در این میان تعدادی از حکایتهای سعدی در بوستان و گلستان، ضمن تفاوتهایی که میان این دو نوع دیده می شود، برخی از ویژگیهای داستان مینیمال را دارند. ایجاز بیش از حد، مستند سازی، گفتگو، محدودیت شخصیتها، محدودیت زمان ومکان، سادگی زمان و مکان، واقع گرایی، بهره مندی از درونمایه جذاب طنز، برجستگی برخی عناصر داستان، تمامیت و کمال و همانند اینها از جمله مواردی شباهتی است که در این پژوهش درباره آن بحث شده است. در کنار این مشابهت ها مواردی افتراق چون صراحت سعدی در بیان پیام اخلاقی و عدم صراحت داستانهای مینیمال، تفاوت در شخصیتپردازی و قالب داستان از لحاظ نظم و نثر، همچنین تفاوت در ابتکاری بودن یانبودن و مواردی دیگر از این قبیل در میان آنها وجود دارد که در اینجا مجال بحث نیست.

سعدی، مینیمالیسم، بوستان، گلستان، طنز، واقع گرایی