حسین سلیمی - دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی

از یونان باستان که نخستین جرقه های ایده گرایی در حوزه تفکر اجتماعی نمایان گشت این پرسش طرح شده که آیا هر گونه ایده گرایی و به تعبیر امروزی به آن معناگرایی به منزله نوعی آرمان گرایی است آیا اصالت ایده در اندیشه اجتماعی با گرایش به امر ایدیال در کنش اجتماعی و همچنین در فهم پر دیدارهای اطلاعی و سیاسی هم منی است علامت تار و میان این دو مقوله چه کنش و واکنشی وجود داردعلامت فان این مقاله به این پرسش ها پاسخ می دهد. به نظر می رسد که هر چند معناگرایی در فلسفه اسلامی سابقه ای دور و دراز دارد و هر چند که در بنیاد تفکر دینی در طول تاریخ نوعی گرایش به ایده و معنادیده می شود با این همه تفاوت های اساسی میان معنا گرایی ، آرمان گرای و معنویت گرایی وجود دارد. بسیاری از کسانی که به سوی آرمان گرایی و حتی معنویت گرایی کشیده شده اند معناگرا بوده اند اما همه آرمان گرایان و معنویت گرایان معناگرا تلقی نمی شوند. البته در بسیاری موارد میان آن ها نوعی تلازم و هم پوشی و در برخی از تفکرات و نظریه های سیاسی و بین المللی نوعی همراهی میان این دو گرایش دیده می شود اما نباید آن ها را یکی دانست.

معناگرایی ، اصالت ایده، آرمان گرایی، معنویت گرایی