علی محمد خورشید دوست - استاد اقلیم شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
علی اکبر رسولی - استاد، اقلیم شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
مجتبی فخاری واحد - دانشجوی دکتری، اقلیم شناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

صاعقه یا آذرخش یکی از مهم ترین پدیده های همراه با توفان های تندری است که سالانه جان بیش از دو هزار نفر را در جهان می گیرد. فعالیت های رعدوبرقی تا حدی به فعالیت های همرفتی محلی بستگی دارند از این رو در مقیاس های زمانی و مکانی خیلی متغیر هستند. از طرفی داده های رعد و برق در ایستگا ه های زمینی ثبت نمی شوند و محاسبه دقیق فراوانی و پراکنش فعالیت های رعد و برقی با داد ه های سینوپتیک امکان پذیر نیست. از این رو در این پژوهش برای تعیین توزیع زمانی و مکانی رعد و برق ها بر روی ایران از داده های سنجنده LIS ماهواره TRMM در دوره 1998 تا 2013 استفاده شده است. ابتدا فراوانی ماهانه و ساعتی توزیع داده ها محاسبه و با استفاده از تابع تراکم کرنل در نرم افزار GIS مناطق دارای بیشینه تراکم رعد و برق ها برای مقیاس های سالانه و ماهانه محاسبه شد. نتایج این پژوهش نشان داد که ماه های می و آوریل دارای بیشترین و ماه های ژانویه و سپتامبر دارای کمترین فراوانی رعد و برق ها هستند. همچنین بیشینه فراوانی رعد و برق ها بین ساعات 12:30 تا 20:30 و کمینه فراوانی آن بین ساعات 3:30 تا 9:30 رخ می دهد. تابع تراکم کرنل هم نشان داده که بیشینه تراکم داده های سالانه رعد و برق در شمال استان خوزستان و جنوب استان لرستان قرار دارد. دامنه های غربی رشته کوه های زاگرس، البرز مرکزی، کوه های جنوب کرمان، ناهمواری های جنوب سیستان و بلوچستان و بخش هایی از استان های خراسان رضوی و خراسان جنوبی دارای فراوانی بیشتر رعد و برقی هستند. مناطق مرکزی و عموما هموار داخلی نیز دارای کمترین فراوانی پدیده رعد و برق در ایران هستند.

رعد و برق، LIS، اقلیم شناسی، توفان تندری، ایران