فریبرز احمدزاده کلیبر - گروه مهندسی آب واحد تبریز دانشگاه آزاد اسلامی تبریز ایران
فاطمه پناهدوست - دانشجوی کارشناسی ارشد ابیاری و زهکشی گروه مهندسی آب واحد تبریز دانشگاه آزاد اسلامی تبریز ایران
یونس شکریان فرد - دانشجوی کارشناسی ارشد ابیاری و زهکشی گروه مهندسی آب واحد تبریز دانشگاه آزاد اسلامی تبریز ایران

تحقیقات در ایران و جهان نشان می دهد راندمان انتقال، توزیع و کاربرد آب آبیاری در ایران کمتر از متوسط جهانی است آبیاری سطحی یکی از رایج ترین سیستم های آبیاری در جهان و کشور ماست، که برحسب وضعیت و شرایط خاک، آب ، زمین و تجربه زارعین به صورت گوناگون انجام می پذیرد. براساس امار بیش از 95 درصد اراضی کشور در حال حاضر تحت پوشش سیستم ابیاری سطحی است راندمان فعلی آبیاری سطحی در کشور نیز براساس تحقیقات متعدد کمتر از 35 درصد تخمین زده شده است سیستم آبیاری کم فشار در حقیقت یک راه حل میانه بین سیستم انهار روباز خاکی و یا پوشش شده و سیستم ابیاری مکانیزه تحت فشار می باشد که امکان حصول راندمان توزیع اب در سطح مزرعه تا حد 95% را در شرایط اجرای خوب فراهم می آورد. بخش انتهایی سیستم لوله های کم فشار معمولا به هیدروفلوم ختم می شود که بعنوان یک فناوری جهت جایگزینی با کانال های خاکی سنتی و سیفون می باشد در حالت کلی می توان مزایای سیستم کم فشار را در کاهش هزینه های اجرایی نسبت به طرح تحت فشار و کاهش محسوس تلفات آب نسبت به ابیاری سطحی سنتی دانست لذا در این تحقیق به بررسی کارایی لوله های کم فشار در ابیاری حدود 50 هکتار از اراضی دشت خوی که زیر کشت محصولات گندم، آفتابگردان و یونجه قرار داشتند در حالت کنونی با سیستم سطحی شیاری و کرتی از طریق چاه عمیق آبیاری می شوند پرداخته شد. نتایج اندازه گیری ها نشان داد راندمان کل آبیاری فعلی در حدود 37 درصد می باشد لذا یک سیستم ابیاری با لوله های کم فشار با استفاده از ضوابط هیدرولیکی و فنی طراحی و پیشنهاد گردید که در صورت اجرا، راندمان ابیاری تا 73 درصد قابل افزایش می باشد همچنین در این تقحیق هزینه طرح کم فشار جهت عملیاتی نمودن و دخالت معیارهای اقتصادی در تصمیم گیری های انتخاب سیستم آبیاری برآورد و اقتصادی بودن آن با توجه به ارزش منطقه ای بالای اب توجیه گردید.

ابیاری سطحی، راندمان توزیع آب، لوله های کم فشار، هیدروفلوم