نادر پروین - استادیار، جغرافیا، دانشگاه پیام نور، ایران، تهران
منصور محمدی - کارشناسی ارشد آب و هواشناسی، دانشگاه پیام نور مرکز سقز

فرایند تغییر اقلیم به ویژه تغییرات دما و بارش مهم ترین بحث در قلمرو علوم محیطی می باشد. زیرا سیستم های انسانی وابسته به عناصر اقلیمی مانند کشاورزی، صنایع و امثال آن بر مبنای ثبات و پایداری اقلیم طراحی شده و عمل می نمایند. با بررسی روند تغییرات بارش و دما می توان تا حدود زیادی تغییرات اقلیمی را رد یابی نمود. هدف از انجام این پژوهش، مطالعه ی انحراف احتمالی بارش و دمای فصلی و سالانه شهرستان سقز، در استان کردستان، از حالت نرمال می باشد. بدین منظور از داده های بارش و دمای ایستگاه سینوپتیک سقز طی دوره آماری (2014-1985 ) بصورت فصلی و سالانه استفاده گردید. جهت بررسی نیز از روش ناپارامتری من-کندال استفاده شد که در این روش با به کارگیری آماره ی این آزمون، وجود یا عدم وجود روند تغییرات مورد آزمون قرار خواهد گرفت. نتایج حاصل از تحلیل داده ها، بیانگر وجود روند کاهشی بارش و معنی دار آن ها در برخی از سری های زمانی است که نشان دهنده آن است که بارش منطقه در حال کاهش است. همچنین بر اساس نتایج حاصل روند کاهشی بارش در فصل زمستان در ایستگاه سقز شدیدتر از سایر فصول بوده است. در مقیاس سالانه نیز روند کاهشی بارش در طی دوره آماری مورد مطالعه، با آماره من کندال 2/2- در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار بوده و به خوبی نمود پیدا کرده است. در سایر سری ها نیز، روند افزایشی یا کاهشی بارش از نوع نوسانات ناگهانی و کوتاه مدت آب و هوایی می باشد. درمورد دما هم در فصول بهار،تابستان و سالانه افزایشی بوده و در پاییز و زمستان کاهشی می باشد که از نوع نوسانات ناگهانی و کوتاه مدت می باشد.

بارش، دما، سقز، اقلیم شناسی آماری، روند، من-کندال