سجاد اژدری - کارشناس ارشد، گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، دزفول، ایران
نجف هدایت - استادیار، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول، ایران

رشد روزافزون جمعیت و به همان نسبت افزایش تقاضا برای محصولات غذایی، تولید پایدار در اراضی کشاورزی را بیش از پیش پر اهمیت نموده است. با عنایت با اینکه عوامل متعددی چون طراحی سازه ها، شیوه های مدیریت در دوره بهره برداری، شرایط آب و هوایی، عوامل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در عملکرد محصولات کشاورزی تاثیرگذار است. عملکرد آبیاری در شبکه های متفاوت آبیاری چالش برانگیز شده است. معمولا راندمان آبیاری به عنوان یکی از ملاک های ارزیابی عملکرد آبیاری و زهکشی مورد استفاده قرار می گرفت و لذا تاثیر پارامترها نادیده گرفته می شد. این امر کارشناسان و پژوهشگران منابع آب و گروه های ذینفع دیگر را بر آن داشت تا شاخص هایی را به عنوان جایگزین برای راندمان معرفی نمایند. این شاخص های عملکرد آبیاری عمدتا پارامترهایی نظیر آب، خاک و هزینه را تجزیه و تحلیل می نمود. روش کار در این پژوهش استفاده از این شاخص های عملکرد آبیاری در کانال E4 واقع در شبکه آبیاری و زهکشی شرق دز با استفاده از شاخص های IWMI می باشد. نتایج حاصله از این پژوهش نشان داد که محدودیت منابع آب و در پی استفاده نابهینه از اراضی (آیش زمین در فصل تابستان) به عنوان مهمترین عوامل محدود کننده تولید محصولات و توسعه کشاورزی می باشند. همچنین نشان داد که براساس شاخص های آزمون شده، بازنگری شیوه های مرسوم و متداول آبیاری در مزارع و اعمال شیوه آبیاری دیگر نظیر آبیاری ( تحت فشار ) خاص در جهت بهینه سازی مدل مصرف و افزایش راندمان آب در زیر شبکه است.

کانال E4 شبکه آبیاری و زهکشی دز، راندمان آبیاری، (IWMI) موسسه بین المللی مدیریت آب