مهدی فرزادکیا - استادیار گروه بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی همدان

امروزه مدیریت لجن مشتمل بر روشهای تصفیه، دفع بهداشتی یا استفاده مجدد از لجنهای فاضلاب از اصول کلی تصفیه فاضلابهای شهری قلمداد می شود. مجموعه این اقدامات علاوه بر مزایای بهداشتی در جلوگیری از بروز آلودگیهای زیست محیطی دارای سودمندیهای اقتصادی ویژه ای چون احیا بافت خاکها و استفاده از آب و خصوصیات کودی لجن نیز می باشد. بررسیهای انجام شده بر روی تعدادی از تصفیه خانه های موضعی تهران نشان داد که لجنهای دفعی این تصفیه خانه ها عمدتاً لجنهای خام و تثبیت نشده هستند که کیفیت میکروبی آنها در کلاس B استاندارد میکربی USEPA قرار می گیرد. براین اساس استانداردهای USEPA این لجنها قابلیت احیای خاکهای نامرغوب و استفاده در اراضی جنگلی را داشته اما به لحاظ کیفیت میکروبی نامطلوب به هیچوجه قابلیت استفاده در اراضی کشاورزی و سبزیکاری را ندارند. در صورتیکه استفاده از این لجنها بعنوان کود مورد توجه قرار گیرد بایستی از فرآیندهای تثبیت لجن نظیر کمپوست با توده های هوادهی ثابت بمنظور ارتقاء کیفیت این لجنها استفاده نمود. نکته حائز اهمیت این است که متاسفانه در حال حاضر هیچگونه استاندارد زیست محیطی و برنامه پایش منظمی در خصوص کنترل کیفیت لجنهای خروجی از تصفیه خانه های فاضلاب در کشور وجود ندارد که این مسئله عملاً کنترلهای قانونی سازمانهای ذیربط بر نحوه دفع یا استفاده مجدد از لجنها را غیر ممکن ساخته است.

تصفیه فاضلاب شهری- تثبیت لجن- دفع و استفاده مجدد لجن