لیدا معنوی فر - عضو هییت علمی دانشکده پیراپزشکی وبهداشت ، کارشناس ارشد خون شناسی وبانک خون- دانشگاه علوم پزشکی مشهد
امیره نجات شکوهی - دانشیار، گروه بیوشیمی وتغذیه، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد
حسین آیت الهی - دکترای تخصصی پاتولوژی- دانشیار گروه داخلی دانشکده پزشکی–دانشگاه علوم پزشکی مشهد
منیره محجوب - عضو هییت علمی دانشکده پیراپزشکی ،دانشگاه علوم پزشکی زاهدان

هدف: کمبود کوبالامین و اسید فولیک در سالمندان در صد شیوع بالایی دارد. گوناگونی و بارز نبودن یافته های بالینی وپر هزینه بودن تست های آزمایشگاهی سبب پیچیدگی و تاخیر درتشخیص کمبود می گردد. در این پژوهش ارتباط پارامترهای هماتولوژیک بالاخص هیپرسگمانتاسیون نوتروفیلی باکمبود کوبالامین و اسید فولیک وافزایش هموسیستیین سرم و نیز میزانحساسیت واختصاصیت آن مورد بررسی قرار می گیرد. روش بررسی: نمونه مورد مطالعه، 300 سالمند بالای 65 سال از مناطق 12 گانه شهر مشهد بودکه با همکاری مرکز بهداشتاستان به صورت خوشه ای انتخاب شدند. مقادیر کوبالامین (V.B12) و اسید فولیک سرم به روش RIA اندازه گیری شد. در افراد با کوبالامین pg/m1 120-450 و اسید فولیک ng/m1 1/5-17 ، هموسیستیین سرم Hcy به روش Elisa اندازه گیری شد. پارامترهای هماتولوژیک با سیستم شمارشگر H1 ومشاهده میکروسکوپی مورد بررسی قرار گرفت. داده های جمعآوری شده بانرم افزار SPSS آنالیز شد. یافته ها: از 235 سالمند شرکت کننده در مطالعه 45/5% افراد از نظرهیپرسگمانتاسیون نوتروفیلی مثبت و 54/5% منفی بودند. ارتباط معنی داری بین هیپرسگمانتاسیون وجنسیت وجود نداشت در 216 سالمند 56/7% از نظر ماکروسیتوز مثبت بودند و شدت ماکروسیتوز برابر بود با 30%/7=1+ و 9/6%=2+ و 4/1%=3+درجات مختلف ماکروسیتوز با شدت های مختلف هیپرسگمانتاسیون ارتباط داشت p=0/001 ماکروسیتوز باکاهش کوبالامین و افزایش هموسیستیین ازنظرآماری ارتباط نداشت ولی با کاهش فولات <5ng m1 ارتباط داشت p/017 میانگین فولات در دوحالت هیپرسگمانتاسیون مثبت و منفی تفاوت معنی داری را نشان داد P=0/036 . هیپرسگمانتاسیون باکمبود کوبالامین <122 و افزایش هموسیستیین از نظرآماری ارتباط نداشت. فولات با افزایش هموسیستیین ارتباط داشت P=0/001 حساسیت و اختصاصیت هیپرسگمانتاسیون نوتروفیلی در تشخیص کمبود کوبالامین و فولات سرم پایین بود. بحث و نتیجه گیری: با توجه به شیوع کمبود فولات و عوارض بالینی آن درسالمندان، تست های غربالگری ساده وکم هزینه چون ماکروسیتوز و هیپرسگمانتاسیون نوتروفیلی را می توان جهت ارزیابی کمبود فولات سرم استفاده نمود واگرچه حساسیت و اختصاصیت هیپرسگمانتاسیون نوتروفیلی چندان بالا نیست، می توان از آن به عنوان یک تست غربالگر استفاده نمود.

کوبالامین، فولات، هموسیستیین، یافته های هماتولوژیک، هیپرسگمانتاسیون نوتروفیلی، سالمندان