عادل مرادی سبزکوهی - مربی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین (خوزستان)
سید محمود کاشفی پور - دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز
آتنا سلیمی چمکاکایی - کارشناس مهندسی مشاور پورآب
رضا فرشاد - کارشناس ارشد مهندسین مشاور پورآب

میزان و چگونگی مصارف آب شرب و بهداشتی در هر اجتماع بسته به عوامل متعددی در طول دوره های زمانی کوتاه مدت و بلند مدت دچار تغییر و نوسان است. مقدار آب مصرفی و الگوی تقاضا (Demand Pattern) آن در ایام کاری و در روزهای تعطیل هفته کاملاً متفاوت از هم خواهد بود. یا اینکه در طول یک روز در ساعات خاصی مصرف به حداقل و در ساعات دیگر به حداکثر خود می رسد.این نوسانات کوتاه مدت و بلند مدت می تواند از یک اجتماع با ویژگی های خاص خود در مقایسه با اجتماع دیگری با ویژگی های متمایز از آن کاملاً متفاوت باشد. برای مثال نوسانات مصرف آب در یک شهر صنعتی در مقایسه با یک شهر غیر صنعتی که فعالیت عمده شهروندان آن کشاورزی و دامداری است با هم اختلاف خواهند داشت. بدون تردید سیستم های تامین، انتقال و توزیع آب شرب و بهداشتی جوامع باید متناسب با این تغییر میزان تقاضا و نوسانات بوده و برای حالت های بحرانی طراحی و اجرا گردند. شواهد نشان می دهد که مبانی ارائه شده در نشریه 3-117 معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی برای الگوی تقاضای آب و تعیین ضرایب مصرف آن در بسیاری از شبکه های توزیع آب شهر های کوچک و روستاهای کشور منطبق بر واقعیتها نبوده و با توجه به اینکه مبانی ارائه شده عمدتاً بر گرفته از الگوهای مصرف آب در جوامع غربی است، در اجتماعات کوچک در حال توسعه مشکلات اساسی را نتیجه می دهد. با توجه به این موضوع در این مقاله سعی شده ضرورت بازنگری در برخی از مبانی این نشریه مطرح شده و راه حلی نیز ارائه گردد.

الگوی مصرف و تقاضای آب، ضرایب مصرف آب، نشریه3-117