پریسا زرینی - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرقدس، تهران
آرش بغدادی - عضو هییت علمی گروه برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس

علی رغم وجود ریشه های غنی فرهنگی، تاریخی و فناورانه در معماری و شهرسازی ایرانی-اسلامی، در دوره معاصر، تحولات سریع و وسیعی با بی توجهی به این فرهنگ غنی شکل گرفت، که منجر به ضعف و ناکارامدی، از خود بیگانگی و بحران هویتی شده است ، که بخشی از این مساله به دلیل بی توجهی به اصول و معیار های شهرسازی ایرانی- اسلامی و بخشی دیگر به دلیل عدم تطابق اصول و معیار ها با شرایط فرهنگی روز است. بر این مبنا پژوهش حاضر به دنبال باز زنده سازی محلات شهری با رویکرد ایرانی – اسلامی (نمونه موردی محله چیذر تهران) می باشد.روش پژوهشی، تحلیلی توصیفی و مبتنی بر مطالعات اسنادی و میدانی می باشد. پرسشنامه تحقیق در ابعاد اجتماعی و فرهنگی، کالبدی فضایی و زیست محیطی بر اساس مبانی نظری و بررسی پیشینه و ادبیات تحقیق و اصول و معیار های مستخرج شده از جمع بندی آنان، تهیه و بر اساس روش دلفی روایی آن تایید شد و با استفاده از نرم افزار SPSS و استفاده از آزمون تی تک نمونه ای، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق حاکی از آن است که عواملی چون فرسودگی بافت و بناهای ارزشمند و تاریخی و گریز جمعیت اصیل از محله، عدم حس تعلق خاطر، حرکت دشوار پیاده و سواره، عدم دسترسی به خدمات شهری (مرکزیت) و ناخوانایی ساختار کالبدی محله همچنین عدم وجود محرمیت، پیوستگی و انسجام، جهت گیری کالبدی فضا و بهره برداری از منابع طبیعی و مصالح بوم آور از جمله موانع و کاستی های عمده برای محلات امروزی می باشد. نتیجه پژوهش این است که محلات شهری در گذشته به گونه ای حداکثری پاسخگویی نیاز شهروندان بوده اند، اما این پاسخگویی امروزه به سطح حداقلی رسیده است و در عصر حاضر نقشی معیوب و ناقصی از هویت و فرهنگ ایرانی – اسلامی را تبیین می نماید،. بنابرای باید با توجه به الگوی توسعه پایدار شهری در دنیای امروز که متاثر از تفکر مدرنیسم است و قرابت زیادی با اصول ساختاری و عملکردی محلات سنتی و قدیمی شهر های ما دارد، این قرابت ها و شباهت ها را شناسایی کرده و با استفاده از آن مفهوم محله را باز تولید کرده و در شهر سازی معاصر کشور مورد استفاده قرار داد.

بازآفرینی، محله ، شهرسازی ایرنی- اسلامی- چیذر