جابر شریفی - استادیار پژوهشی، دکترای اکوبیولوژی گیاهی، بخش تحقیقات جنگل و مرتع مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل-سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی-ایران.
امرعلی شاهمرادی - استادیار پژوهشی، دکترای علوم مرتع، بخش تحقیقات مرتع موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور- ایران.
سعید صالح - کارشناس، بخش تحقیقات جنگل و مرتع مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل-سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی-ایران.

این بررسی به منظور پایش میزان ذخیره کربن آلی خاک و عوامل موثر در کاهش آن در مرتعی مناطق قشلاقی مغان از سال 1387 تا 1391 انجام گردید. برای نمونه گیری با استفاده از منابع در دسترس و نیز انجام بازدیدهای صحرایی، محدوده سایت مطالعاتی مشخص گردید. سپس با استفاده از روش استقرار ترانسکت و کوادرات جمع آوری داده ها اقدام گردید. طول ترانسکت ها 1500 متر و اندازه کوادرات ها با توجه به قطر تاج گونه ها، به ابعاد120×120سانتی متر بوده است. در مجموع با بکار گیری 30 پلات نمونه، عوامل مانند پوشش تاجی گیاهی، رطوبت و کربن آلی سطح خاک اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که در یک دوره چهار ساله، علی رغم معنی دار بودن تغییرات پوشش گیاهی و رطوبت خاک عمق سطح ریشه، در میزان ذخیره کربن آلی خاک اختلاف معنی داری مشاهده نشد. به طور میانگین ذخیره کربن آلی خاک این منطقه 52/1 درصد است، میانگین تاج پوشش گیاهی 73/36 درصد و میانگین رطوبت خاک عمق ریشه 67/9 درصد بود. با توجه به شرایط دما و رطوبتی در این مناطق مراحل تجزیه لاشبرگ ها و اضافه شدن مواد آلی به خاک و جذب آنها از طریق ریشه گیاهان سریعتر انجام می شود. اما از طرف دیگر، جذب سریع کربن آلی توسط گیاهان و چرای بیش از حد مجاز پوشش گیاهی منجر به کاهش میزان لاشبرگ و به دنبال آن کاهش میزان کربن آلی خاک گردیده است.

پوشش گیاهی، کربنآلی، مراتع دشتی، مغان، استان اردبیل