حشمت اله آقارضی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی

به منظور اجرای مدیریت صحیح بر اراضی دیم زار و ممانعت از فرسایش و هدر رفت خاک آنها لازم است از میزان فرسایش اطلاعاتی وجود داشته باشد. بدین منظور چهار قطعه زمین دیم زار با شیب های 9، 15، 20 و 25 درصد انتخاب گردیدند. در هر قطعه زمینن سه کرت با طول 22 متر و عرض 1/8 متر احداث شدند. اطراف کرت ها با ورقهای گالوانیزه به ارتفاع 30 سانتی متر محصور شده به طوری که 15 سانتی متر از ورقها به داخل زمین فرو رفته اند تا از ورود رواناب سطحی به کرت ها جلوگیری گردد. کرت ها در جهت شیب شخم زده شد. هیچ گونه کود پاشی در آنها انجام نگرفته است. میزان بذرپاشی در آنها یکسان بوده است. در انتهای هر کرت تجهیزات جمع آوری رواناب و رسوب قرار داده شده است. بعد از هر باران از رواناب و رسوب برداشت و به آزمایشگاه ارسال گردیده است. در این طرح تعداد 18 باران اتفاق افتاده که میزان متوسط رسوب مشاهده ای در دیم زار با شیب 9 درصد 0/025 ، در شیب 15 درصد 0/037 ، در شیب 20 درصد 0/028 و در شیب 25 درصد 0/028 تن بر هکتار به دست آمده است. با استفاده از فرمول USLE در شیب های مذکور به ترتیب میانگین فرسایش برابر 0/214، 0/32، 0/594 و 0/82 تن در هکتار بوده است. با توجه به آزمون t استیودنت در شیب های بالاتر از 9 درصد تفاوت معنی داری بین مقادیر مشاهده ای و فرمول وجود دارد . بنابراین کابرد فرمول جهانی تلفات خاک در شیب های بالاتر از 9 درصد باید با تامل به کار گرفته شود.

فرسایش ، دیم زار ، USLE ، شیب