مسعود ناری قمی - استادیار دانشگاه فنی و حرف های، دانشکده پسران قم
حجت اله بحرینی - عضو هیات علمی دانشگاه فنی و حرفه ای، دانشکده پسران قم

مطالعه در مورد ساختار حرف های معماری از مسایل مهم مورد بررسی در دو دهه اخیر بوده است. ساختار عامنظام حرف های ساختمان در ایران متکی بر دفاتر نظام مهندسی است که بخش مهمی از نیروی کار در آنها راکاردان های معماری و ساختمان تشکیل می دهند، کسانی که همواره در پژوهش ها و برنامه ریزی ها درحاشیه مانده اند. این پژوهش برای تبیین موقعیت کاردان های معماری، جایگاه دقیق شغلی آنها و میزانتاثیر آنها در طرح های معماری طراحی شده است. در بخش نخست، با راهبرد تفسیری تاریخی، به بررسیتطورات مفهوم تکنسین طراحی از دوره باستان تاکنون در ایران و جهان پرداخته می شود. در بخش دومنیز با تحلیل منطقی وضعیت معاصر تعاریف شغلی کاردان ها در جهان، مدلی عمومی از این جایگاه به دستداده می شود. در بخش سوم با استفاده از مردم نگاری نیروی انسانی رده میانی دفاتر نظام مهندسی قم(با تکنیک های مشاهده طولانی، مصاحبه عمیق و مصاحبه عینی)، سعی شده است که وضعیت موجود بایافته های دو بخش قبلی مقایسه و نتیجه گیری شود. بررسی حاضر نشان دهنده آن است که در سیر تاریخیتطور جایگاه کاردان ها، وضعیت از تقسیم کار مبتنی بر مراتب تخصص ها (حالت کارآموزی و شاگردیسنتی) به سمت تقسیم کار مبتنی بر مراتب اجتماعی متمایل شده است. در نهایت چهار مدل اصلی ازوضعیت اشتغال کاردان ها در جهان به دست رسیده است. تمایز این مدل ها در مستقیم یا غیرمستقیم بودنواسطه گری کاردان میان طراح معمار و عوامل دیگر موثر در طرح (کارفرما، عوامل قانونی، مهندسین دیگرو عوامل اجرایی) است. در مورد دفاتر ایران، مطالعه موردی در نظام مهندسی شهر قم، حاکی از آن استکه وظایف دفتری، ارتباط با کارفرما و طراحی برخی پروژه ها، سه موضوعی است که در واقعیت رواج دارد،اما در حیطه رسمی شغل این افراد و آموزش آنها تعریف نشده است. این امر بازنگری در آموزش و الگویشغلی این گروه را طلب می کند.

کاردان معماری، کاردان ساختمان، رسانه ارتباطی، تقسی مکار مبتنی بر مراتب اجتماعی، کار دفتری