محسن گودرزی - دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی شیراز
میثم صبور - کارآموز وکالت دادگستری، شیراز

تسبیب و مباشرت در بحث جنایات را میتوان بعنوان دو مقوله مجزا از یکدیگر بررسی نمود، لکن در شرایطی که هدف انتساب یک جنایت به عامل سبب یا مباشر میباشد، فرض سومی نیز بعضا قابل تصور است که در متون مختلف حقوقی و قانون مجازات اسلامی به آن اشاره شده است. این فرض سوم تحت عنوان سبب اقوی از مباشر شناخته شده است. در مواردی که در وقوع یک جنایت، نقش عامل مباشر ضعیف تر و کمرنگ تر از عامل سبب باشد بحث سبب اقوی از مباشر مطرح میگردد و همچنین سبب اقوی از مباشر کسی است که ارتکاب جرم عقلا و منطقا به او منتسب است. مسئولیت کیفری در جنایات بر مبنای استناد نتیجه رفتار و فعل مجرمانه به فاعل عمل که میتواند سبب یا مباشر باشد، بررسی میشود. تعریف سبب در فقه و حقوق عاملی است که مستقیما موجب جنایت نمیگردد و از این رو با مباشر که بصورت مستقیم باعث جنایت میشود متفاوت است. در این نوشتار پس از معرفی ماهیت سبب و مباشر، نگارنده به بررسی تعاریف، معیارها و مصادیق سبب اقوی از مباشر میپردازد.

سبب، مباشر، سبب اقوی، فاعل معنوی، مباشر معنوی