شاپور ظریفیان - دانشیار گروه ترویج و توسعه روستایی دانشگاه تبریز دانشگاه تبریز، دانشکده کشاورزی، گروه ترویج و توسعه روستایی
سمیه لطیفی - دانشجوی دکتری توسعه کشاورزی دانشگاه تبریز دانشگاه تبریز، دانشکده کشاورزی، گروه ترویج و توسعه روستایی

پژوهش حاضر با هدف تعیین سطح توسعه یافتگی دهستان های استان همدان با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند شاخصه انجام شده است. به منظور سنجش سطح توسعه دهستان ها 53 شاخص در هشت گروه شاخص های جمعیتی، زیربنایی، آموزشی، بهداشتی و درمانی، ارتباطی، خدماتی، اداری و سیاسی و اقتصادی و تولیدی تعریف و تنظیم گردید و وزن هر یک آنها با بهره گیری از روش های آنتروپی و AHP و تلفیق نتایج آنها تعیین شد. سپس سطح توسعه دهستان های استان با استفاده از تکنیک های TOPSIS، SAW و تاکسونومی عددی مشخص شد. برای رتبه بندی نهایی دهستان ها نتایج حاصل از هر سه تکنیک با استفاده از روش های میانگین رتبه ها، بردا و کاپلند ادغام گردید و دهستان ها براساس نتیجه نهایی رتبه بندی شدند. رتبه بندی نهایی دهستان های استان همدان به لحاظ سطح توسعه یافتگی نشان داد، دهستان های مهاجران شهرستان بهار، الوندکوه غربی شهرستان همدان و گرین شهرستان نهاوند در هر سه روش توسعه یافته ترین و دهستان های گیان شهرستان نهاوند، کمازان سفلی شهرستان ملایر و گل تپه شهرستان کبودراهنگ توسعه نیافته ترین دهستان های استان همدان می باشند. به لحاظ توسعه یافتگی بین دهستان های استان نابرابری زیادی وجود دارد و توزیع خدمات و امکانات در سطح دهستان ها براساس عدالت فضایی صورت نگرفته است. با توجه به نتایج بدست آمده توصیه می شود برنامه ریزان و سیاست گذاران تلاش خود را معطوف به یافتن چرایی فاصله ها و شکاف های توسعه ای دهستان های استان نمایند و با ایجاد و تقویت مراکز خدمات رسانی در سطح دهستان ها و روستاهای مرکزی زمینه دستیابی به تعادل منطقه ای در دهستان های استان را فراهم آورند.

توسعه روستایی, تحلیل فضایی, تکنیک های تصمیم گیری چند شاخصه, سطح توسعه یافتگی, استان همدان