عفراء خدابخشی کولائی - کارشناس مدیریت و بازرگانی دریایی

جهانی شدن بازارها در سراسر دنیا در بهبود سریع جریان اطلاعات، موج‌های نوین توسعه تکنولوژی، افزایش رقابت و گشایش بازارهای جدید تجلّی یافته است. تلاش برای موثر واقع شدن، انعطاف‌پذیر بودن و رقابتی بودن در محیط بازارگانی متغیر امروز، بسیاری از کشورها و سازمان‌ها را ملزم به شناسایی سودمندی‌های مدیریت اطلاعات و تکنیک‌های انتقال مدیریت کرده است (وافی جعفر، 2004) [2].این انتقال مدیریت با هدف یافتن شیوه‌های جدید در افزایش رقابت و کاهش هزینه صورت می‌گیرد. مدیریت و بهبود عملکرد یکی از این شیوه‌ها می‌باشد. طراحی و کاربرد استراتژی‌های بهبود عملکرد در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه واقع شده است و در خلال دهة اخیر توسعة سیستم‌های مدیریت عملکرد موثر، بسیاری از سازمان‌ها را قادر ساخته، که جایگاه خوبی را در بازارهای جهانی پیدا کنند (کرانلی و نلی 2002)[3]. حمل و نقل دریایی صنعت بسیار مهمی در هر اقتصادی می‌باشد و نقش بسیار مهمی را در تجارت ملی و بین‌المللی و رشد اقتصادی، ایفا می‌کند. جابجایی بیش از 90% از کالاها در سراسر جهان از طریق از طریق بنادر صورت می‌گیرد (فرانکل، 1987)[4]. بنابراین مدیریت و بهبود عملکرد، عاملی بسیار حیاتی در این صنعت می‌باشد و باعث می‌شود که بنادر در دنیای رقابتی حمل و نقل، امروزه بقای بیشتری داشته باشند. بنادر در سراسر دنیا از حلقه‌های اساسی در تکمیل زنجیرة حمل و نقل و پشتیبانی هستند (والترز، 1384)[5]. با وجود اهمیت موضوع عملکرد بندر، نوشته‌های آکادمی و تجربی بسیار اندکی در این زمینه وجود دارد. به دلیل تعدد و گوناگونی بنادر و کالاهای متفاوتی که در بنادر جابجا می‌شود و همچنین با توجه به افزایش تجارت کالاها به شکل کانتینری این مقاله روی مدیریت و عملکرد بنادر کانتینری و معرفی رویکرد استراتژیک که مدیران را در اداره کردن بنادر کانتینری یاری خواهد کرد تمرکز دارد. تا به امروز یکی از پژوهش‌های گسترده‌ای که در زمینة بنادر کانتینری صورت گرفته مطالعه، جعفر و باری در سال 2004، می‌باشد که حوزة مطالعاتی آن‌ها 12 بنادر بزرگ جهان بوده است و ادعا می‌شود که این مطالعه اولین مطالعه در زمینة بنادر کانتینری در خاورمیانه می‌باشد. جفر و باری، با استفاده از پرسش نامه و مطالعات اولیه‌ای که انجام دادند مدلی را برای بهبود عملکرد بنادر ارائه دادند و نهایتاً تجزیه و تحلیل مطالعاتشان منتهی به ارائه یک رویکرد استراتژیک برای بنادر کانتینری به منظور مدیریت و بهبود عملکرد آن‌ها شد.