نوید وفا - کارشناسی ارشد، دانشکده فنی دانشگاه تهران، پردیس البرز دانشگاه تهران، تهران ، ایران
محمد رضا فراهانی - دانشیار، دانشکده مهندسی مکانیک، پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران؛ تهران ، ایران

جوشکاری یکی از فرایندهای اتصال دائمی قطعات به روش ذوبی با استفاده از ماده پر کننده می باشد که با فرایندهای مختلفی اینکار انجام می شود. یکی از مباحث مهم در زمینه جوشکاری سازه های مهندسی بحث کاهش تنش های پسماند در خطوط جوش و بهبود کیفیت جوش است. تنش ها در قطعات جوشکاری بواسطه ی توزیع غیر یکنواخت حرارت در حوزه جوش و تغییر شکل موضعی در قطعه بوجود می آید. تنش های پسماند باعث کاهش تحمل بار، عمر اتصالات جوشی و تغییر فرم هایی در قطعه می شود. تنش زدایی با استفاده از تغییر شکل پلاستیک؛ می توان در دمای اتاق با استفاده از اعمال تنش خارجی در ناحیه ای که تنش پسماند به وجود آمده است انجام شود. از روش های تنش زدایی می توان به روش حرارتی، التراسونیک، ارتعاشی و غیره اشاره کرد. متداول ترین روش در صنعت تنش زدایی حرارتی می باشد که با بالا بردن دمای قطعه بخش اعظمی از ماده به حالت پلاستیک رفته و سپس با نگهداری در این دما و سرد کردن تدریجی قطعه، تنش زدایی انجام می شود. این روش دارای محدودیت هایی از قبیل، نیاز به انرژی بالا، ساخت کوره های بزرگ و زمان زیاد می باشد و همچنین ممکن است منجر به اکسید شدن سطح شده و هندسه قطعه نیز تغییر یابد. روش دیگر تنش زدایی ارتعاشی است که بدون اعمال حرارت و صرفا با اعمال ارتعاش به قطعه تنش زدایی را انجام می دهد. این روش روی قطعات با سایزهای مختلف قابل انجام است. روش تعیین محل ارتعاش، شدت فرکانس ارتعاشی و فرکانس طبیعی مهمترین مسئله در تنش زدایی ارتعاشی می باشد. پارامترهای مختلف در تنش زدایی ارتعاشی و بررسی روش های اجرای آن موضوع این مقاله می باشد.

جوشکاری، تنش های پسماند ، تنش گیری ارتعاشی ، شدت فرکانس، فرکانس طبیعی