محمد اکبرزاده - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام مازندران
محمدجواد آقاسی - دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری دانشگاه مازندران

به منظور بررسی اثرات عملیات اصلاحی قرق و آبخوانداری، بر برخی خصوصیات پوشش گیاهی در مراتع کیاسر ساری (حوضه آبخیز پشتکوه) ، سه تیمار شامل قرق، قرق همراه با عملیات آبخوانداری، و تیمار چرا شده (شاهد)، انتخاب شد. پس از تعیین تعداد پلات به روش آماری، پلات اندازی در هر کدام از مناطق سه گانه به صورت سیستماتیک – تصادفی انجام گرفت. تراکم، درصد پوشش تاجی به تفکیک گونه ها تعیین گردید. شاخص تنوع و شاخص یکنواختی با استفاده از داده های مربوط به تراکم گونه ها تعیین گردی. پس از بررسی نرمال بودن داده ها، آنالیز آنها در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تیمار و مقایسه میانگین تیمارها به روش دانکن صورت گرفت. نتایج نشان دهنده افزایش معنی دار درصد پوشش تاجی و تراکم گونه ای کل در هر دو تیمار اصلاحی نسبت به شاهد بود، ضمن اینکه اختلاف بین هر دو تیمار نیز معنی دار بود (حداکثر مقادیر در تیمار قرق همراه با عملیات آبخوانداری) ، برخی ازگندمیان نظیر Festuca ovina , Stipa barbata در تیمار قرق همراه با عملیات آبخوانداری ظاهر شده بود که در دو تیمار دیگر مشاهده نشدند. شاخص تنوع در تیمار قرق نسبت به شاهد افزایش معنی داری را نشان داد (سطح 5%) اما تغییرات شاخص یکنواختی در سطح 5% تفاوتی بین سه تیمار نداشت، گرچه در هر دو تیمار اصلاحی روند افزایش را نسبت با شاهد نشان می داد. مراحل توالی در این اکوسیستم مرتعی حفاظت شده سیر صعودی را نشان میدهد، اما در شرایطی که تیمارهای اصلاحی قرق و پخش سیلاب توام شده اند، سرعت تغییرات بیشتر است.

قرق ، عملیات آبخوانداری ، شاخص تنوع