محمدحسن محمدی کوشکی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، گلستان
آشور محمدقره باش - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، گلستان
فاطمه بحری بیناباج - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، گلستان
رضا راه چمنی - گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، گلستان

امروزه تولید ژله رویال به یکی از بخش های پرسود در صنعت زنبورداری تبدیل شده است. این فعالیت و سایر فعالیت هایمرتبط با پرورش زنبورعسل در معرض تهدیدی جدی به نام کنه واروا (Varroa destructor) قرار گرفته اند. حذفشفیره های نر یکی از روش های موثر برای تولید محصولات ارگانیک و مقابله فیزیکی با رشد جمعیت کنه واروا، درزنبورستان ها است. در تحقیق حاضر امکان استفاده از شفیره های نر جوان در فرآیند حذف فیزیکی کنه واروا و لاروهایماده جدا شده در فرآیند تولید ژله رویال به جای گرده گل در تامین احتیاجات غذایی زنبورعسل (.Apis mellifera L) وتاثیر آن ها بر میزان تولید عسل و جمعیت پاییزه کلنی های مستقر در مراتع تابستانه و فاقد گرده گل در روستای مشما(خراسان شمالی) مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، تعداد 16 عدد کلنی با ملکه یکسان خواهری با میزان جمعیت وذخایر غذایی یکسان به طور تصادفی در سه تیمار آزمایشی شامل: 1- زنبوران تغذیه کرده از لارو ماده + شکر، 2- زنبوران تغذیه کرده از با شفیره های نر جوان + شکر، 3 زنبوران تغذیه کرده از گرده گل + شکر و 4- گروه شاهد که فقط با شربت شکر یک به یک به مدت 45 روز به تعداد پانزده بار (هر سه روز یک بار) و هر بار به مقدار یکسان از نظر پروتئینخام هر کدام با چهار تکرار تغذیه شدند. بر اساس نتایج به دست آمده مشخص شد که زنبوران عسل تغذیه کرده از گروهشاهد حداکثر میزان افزایش جمعیت را داشتند (p<0/05)؛ اما مقدار تولید عسل بین تیمارهای آزمایشی در مقایسه باگروه شاهد اختلاف آماری معنی داری نداشت (p> 0/05). در مجموع این نتایج نشان داد که اجرای این شیوه غذادهیهیچ گونه تاثیری در افزایش جمعیت و میزان تولید عسل در کلنیه ای مستقر در مراتع تابستانه و فاقد گرده گل در محلانجام تحقیق نداشت.

زنبورعسل، گرده گل، مرتع، ژله رویال