اسماعیل مختارپور - معاونت فنی و آبخیزداری، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران ساری
مصطفی رشیدپور - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
احمد زلیکانی - معاونت فنی و آبخیزداری، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران ساری
صمد داداشی - معاونت فنی و آبخیزداری، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران ساری
محمدعلی هادیان امری - استادیار بخش حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران؛ عضو انجمن هیدرولیک ایران

سیلاب های واریزه ای در حوزه های آبخیز جنگلی استان مازندران هرساله پس از بارندگی های شدید خسارات سنگینی را ایجاد می کنند. در این مقاله به بررسی میدانی ابعاد مختلف سیلاب سیزدهم آبان 1398 حوزه آبخیز بهشهر گلوگاه و مخاطرات محیطی پیرامون آن باهدف شناخت اولیه مکانیسم سیلاب و تشکیل جریان های واریزه ای پرداخته شده است. زمی نلغزش ها و فرسایش های کنار رودخانه ای ازجمله مه مترین منابع تامین رسوب جریان های واریزه ای در این حوضه هستند. انتقال تنه و سرشاخه های درختان جنگلی همراه با جریان های واریزه ای شرایط پیچیده هیدرولیکی را ایجاد نموده و با انسداد دهانه پل ها و ایجاد سدهای موقتی، انحراف جریان به سمت آبادی ها و روستاها خسارات سنگینی را شامل خسارت به جاده ها و زیرساخت های ترافیکی و مسدود شدن جاده اصلی ساری به گرگان، خسارت به روستاها و منازل مسکونی، تلفات جانی شامل یک نفر در روستای لمراسک، خسارت به اراضی کشاورزی و باغی که در اثر انحراف جریان های سیلابی به اراضی مجاور و ته نشست رسوبات، خسارت به سازه های کنترل سیلاب، خسارت به پل ها و سازه های تقاطعی موجب شده است. نتایج این تحقیق لزوم شناسایی مکانیسم جریان های واریزه ای را برای نحوه مدیریت و انتخاب نوع طرح های کنترل سیلاب مورد تاکید قرار می دهد.

رسوبات درشت دانه و واریز های، هیدرولیک سیلاب، مخاطرات محیطی، حوزه های آبخیز جنگلی