محمدتقی ایمان - دانشیار بخش جامع هشناسی دانشگاه شیراز
اسلام اقاپور - دانشجوی کارشناسی ارشد جمعیت شناسی دانشگاه شیراز

سنت تحقیقاتی حاکم بر علوم انسانی و رفتاری عمدتاً برگرفته از علوم حاکم بر علوم طبیعی خاصه فیزیک و زیست شناسی است. سالیان متمادی محققان حوزه های مذکور علمی بودن و قابل اعتمادبودن یافته ها را در گرو پیروی از روش های طرح شده در علوم طبیعی می دانستند. این گونه تحقیقات با عناوینی همچون کمی، نسبی ، تجربی و علمی نامگذاری شده اند در دهه های اخیر الگو یا پارادایم دیگری، خاصه در تحقیقات علوم انسانی پا به عرصه گذاشت و توانست مقبولیت یابد. این الگو را که در ابتدا مردم شناسان وشناسان مطرح کرده بودند با عناوینی همچون تحقیقات کیفی، طبیعت گرایی، قوم نگاری، ذهنی، و مطالعه موردی نامگذاری شد. در بحث پیرامون دو دیدگاه، دامنه اظهار نظرها، طیفی را تشکیل م یدهد که در یک سوی آن دو رویکرد به گونه ای مطرح شده اند که غیر قابل مقایسه و در تعارض مستقیم با یکدیگرند. ودر سوی دیگر دیدگاه متعادل تری مطرح م یشود که مطابق آن هر یک از این رو شها متناسب با سؤال تحقیقاتی خاصی هستند و در بسیاری از موارد ترکیبی از این دو روش را پیشنهاد می کنند. این مقاله در بررسی مسائل و واقعی تهای علوم انسانی معتقد است که باید از ترکیب این دو روش استفاده کرد تا بتوان از زوایای مختلف به شناخت واقعیت پرداخت. این امر م یتواند موج نسبتاً نوینی از تحقیقات را در علوم انسانی دربر بگیرد. موج چنین فنی را نه تنها در روش شناسی تحقیقات علوم انسانی، بلکه در سطح کلان تر، در نظریه پردازی های علوم انسانی و رفتاری می توان استفاده کرد. در نتیجه باید از فنونی سود جست که از ترکیب این دو روش به واقعیت وارد شد و آن را تجزیه و تحلیل کرد. با توجه به اینکه استفاده از زاوی هبندی از این گفته جانبداری می کند که فن زاویه بندی یک تحقیق را با ترکیب کردن روش ها مستحکم تر می کند و روشی است که به دست محققان به منظور بررسی و اثبات اعتبار در مطالعاتشان استفاده می شود. این می تواند به معنای استفاده از چندین نوع روش یا داده باشد، یعنی از رویکردهای کم یو کیفی درپژوهش های علوم انسانی استفاده می شود. در نتیجه می توان فن زاویه بندی را یک روش مناسب در پیشبرد شناخت مسائل و واقعیت های علوم انسانی به کار برد. در این مقاله به منظور تأکید بر لزوم و اهمیت استفاده از تکنیک زاویه بندی در برخورد با واقعیت های علوم انسانی، سعی بر آن شده است که تعریف زاویه بندی، چگونگی استفاده از این فن و همچنین کاربرد این فن در تجزیه و تحلیل مسائل مختلف علوم انسانی بررسی شود. در پایان، این مقاله به مزایا و معایب این فن نیز پرداخته و یک جمع بندی از اهمیت فن زاوی هبندی در پژوهش های علوم انسانی عرضه می شود

علوم انسانی، روش شناسی، تکنیک زاویه بندی، تحقیقات