گونه شناسی انتقادی رویکردهای مبنایی به اسباب نزول
عنوان مقاله: گونه شناسی انتقادی رویکردهای مبنایی به اسباب نزول
شناسه ملی مقاله: JR_TQH-17-1_003
منتشر شده در شماره 1 دوره 17 فصل در سال 1399
شناسه ملی مقاله: JR_TQH-17-1_003
منتشر شده در شماره 1 دوره 17 فصل در سال 1399
مشخصات نویسندگان مقاله:
محمد جمال الدین خوش خاضع - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
خلاصه مقاله:
محمد جمال الدین خوش خاضع - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
نحوه استفاده قرآنپژوهان از اسباب نزول، تاثیر مهمی در فهم آیات قرآن دارد. با مراجعه به آثار تفسیری و علوم قرآنی، شاهد طیف وسیعی از انواع مواجهه با اسباب نزول هستیم که درک و تبیین آن، مستلزم توجه به مبانی نظری است. این مقاله با روشی توصیفی تحلیلی به دنبال گونهشناسی و نقد رویکردهای مبنایی به اسباب نزول است. رویکردهای مبنایی در مواجهه با روایات سبب نزول را می توان بر اساس میزان گرایش نسبی آن ها به متن قرآن یا بافت فرهنگی اجتماعی، به دو رویکرد قرآن محور و ادبی تاریخی تقسیم کرد. در این میان برخی از اندیشمندان با پایبندی به منقولات و نیز چارچوب های سنتی شکل گرفته در حوزه اسباب نزول، با مبنای اهتمام به میراث گذشتگان، در عمل مدافع رویکرد سومی هستند که در این مقاله از آن با عنوان رویکرد سنتی یاد شده است. تکرار نظرات گذشتگان بدون کمترین ارزیابی نوآورانه و خطر اعتقاد به عدم جاودانگی قرآن، به ترتیب مهمترین نقدها به دو رویکرد سنتی و ادبی تاریخی است. اما رویکرد قرآن محور، نسبت به دو رویکرد پیشگفته، بیشترین گسست میان نظریه و عمل را در مواجهه با روایات سبب نزول در پی داشته است. به گونه ای که طرفداران این رویکرد برای فهم برخی آیات، چاره ای جز مراجعه و استناد به روایات سبب نزول نداشته اند. از آسیب های این گسست میان نظریه و عمل، عدم التزام عملی به بایستههای سندی و متنی نقل روایات سبب نزول بوده است.
کلمات کلیدی: اسباب نزول, رویکرد سنتی, قرآنمحور, ادبی تاریخی, تاریخگذاری
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1032885/