حسین آقا حسینی - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
مریم نافلی - دانشجوی دوره دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس با ویژگی‌های متعدد و متنوع، هنوز به خوبی تبیین نشده است. بررسی اشعار شاعران انقلاب علاوه بر معرفی سبک شاعر به شناخت هر چه بیشتر و بهتر این جریان ادبی معاصر منتهی می‌شود. این پژوهش، هم درباره صور خیال در مجموعۀ «فرصت نایاب» است. «فرصت نایاب»، از جمله مجموعه اشعار عبدالجبار کاکایی است. او سرودن شعر را با به ثمر نشستن انقلاب اسلامی آغاز کرد و در شمار شاعران انقلاب و دفاع مقدس جای گرفت. صورخیال، به عنوان گوهر اصلی شعر، معیار ارزش و اعتبار هنری شعر است. کاکایی نگاه بدیع خویش را درباره عناصر، و پدیده‌ها و جهان اطراف در قلمرو بلاغت و بیان به عرصه ظهور می‌رساند و با خلق تصاویر شاعرانه، وجد و لذت را در مخاطب بر می‌انگیزد. انواع استعاره، تشبیه بلیغ و تشخیص از جمله بارزترین صورخیال به کار رفته در مجموعۀ «فرصت نایاب» است. زبان موجز و فشردۀ کاکایی در عرصه خیال، بارز و آشکار است. بسامد قابل توجه انواع استعاره و تشبیه بلیغ، نمونه‌هایی از کاربرد فشرده صور خیال در اشعار اوست. به کاربردن استعاره‌هایی زنده، ترکیب سازی‌های بدیع که در بطن صور خیال جلوه‌گر می‌شود و بسامد قابل‌توجه جاندارانگاری را می‌توان از جمله ویژگی‌های بارز صور خیال اشعار کاکایی و نمایشگر نویی برجسته‌سازی ادبی به شمار آورد.

صور خیال، تشبیه، استعاره، جاندار انگاری، عبدالجبار کاکایی