مجید دهمرده - استادیار گروه اقتصاد و توسعه کشاورزی دانشگاه پیام نور
مجتبی داورپناه - دانشجوی دکتری اقتصاد کشاورزی- بازاریابی محصولات کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

کارآفرینی روستایی راهکاری جهت توانمندسازی و ظرفیت سازی روستاییان و ابزاری مهم در رسیدن به توسعه پایدار روستایی است که موجب جلوگیری از مهاجرت و ثبات جمعیت روستایی می گردد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل موانع کارآفرینی روستایی شهرستان زابل صورت پذیرفته است. جامعه آماری این پژوهش شامل خانوارهای روستایی بخش مرکزی شهرستان زابل می باشد که از این میان ۳۵۷ خانوار به عنوان نمونه انتخاب شد. ابزار انجام پژوهش پرسشنامه می-باشد که روایی آن بر اساس نظرات اساتید دانشگاه تایید شد و پایایی آن با استفاده از ضریب کرونباخ ۸۲۳/۰ به دست آمد. داده ها توسط نرم افزار SPSS نسخه ۲۴ و روش تحلیل عاملی اکتشافی تجزیه و تحلیل گردیدند. نتایج نشان داد هشت عامل اکتشافی مربوط به موانع کارآفرینی در روستاهای شهرستان زابل عبارت اند از موانع اقتصادی، موانع نهادی، موانع زیرساختی، موانع علمی و آموزشی، موانع توسعه ای، موانع فنی، موانع اجتماعی و موانع ابزاری، که این عوامل ۵۶ درصد از واریانس کل را تبیین نمودند. تاثیرگذار ترین موانع به ترتیب ضعف در شبکه بازاریابی (با میانگین ۸۲/۴)، عدم امنیت سرمایه گذاری منطقه موردنظر (با میانگین ۷۴/۴)، دور بودن از مرکز توجهات (با میانگین ۴۹/۴)، هزینه های سربار به دلیل بعد زیاد مسافت جهت تامین مواد اولیه (با میانگین ۴۷/۴)، دور بودن از بازارهای اصلی (با میانگین ۱۸/۴)، عدم وجود زیرساخت های تولیدی (با میانگین ۱۳/۴) و ضعف مراکز آموزشی در توسعه علم و فناوری (با میانگین ۰۸/۴) بودند. ازاین رو به منظور به کارگیری ظرفیت های موجود می توان با کمک دانشگاه ها و نخبگان علمی منطقه نسبت به برآوردن نیاز-های علمی و آموزشی در حوزه کارآفرینی مرتبط با کسب وکارهای منطقه اقدام نمود.

موانع کارآفرینی, اقتصاد روستا, بازدارنده های کسب و کار, شهرستان زابل