میلاد رحمتی - کارشناس ارشد، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
محمدرضا سلیمانی - گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد ته ران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

طراحی فضایی برای کودکان )فضایی که در آن بتوانند درست فکر کنند، آزاد بازی کنند و در کمال امنیت به تجربه ی ناکرده ها بپردازند( کمتر دغدغه اصلی معماران بوده است. خلق فضایی که به کودک این اجازه را می دهد که رها از بنا، دست به خطاها بزند و تازه ها را تجربه نماید. جایی که برچسب ممنوع بر هیچ کاری نمی زنند، مگر آنکه امنیت و آرامش کودک سلب شود. مخاطبان این پژوهش را کودکان سنین ۲ تا ۷ سال تشکیل میدهند و میکوشد تا به شرایطی برسد که به وسیله آن فضایی خلق کند تا در آن مخاطب بتواند به راحتی در شرایط مناسب سن و سال خود، خلاقیت و خیال پردازی را در ذهن خود رشد دهد. وظیفه طراح در خلق چنین فضایی بسیار سنگین است، چراکه او به ناگزیر باید تمام خواسته های ذهنی و جسمی کودک را مد نظر قرار داده و تمامی اجزاء را بر اساس نیازهای او طراحی نماید. اما آنچه که در این نوشتار حائز اهمیت است، مفاهیم ازدست رفته عناصری از انواع فضاهای معماری است که مخاطب در آن حضور دارد؛ که همزمان تعریفی از مفهوم رقیق شدگی خیال نیز ارائه میدهد. در این زمینه معمار تالش می کند تا با ایجاد شرایط مطلوب برای کودک عوامل پیشرفت و تداوم فضاهای معمارگونه را در یابد. جهت دستیابی به این شرایط در گام نخست با هدف پی بردن به ذهنیت مخاطب، چگونگی ایجاد بهترین ارتباط بین مخاطب و فضا در اولویت قرار گرفت. در گام دوم با شناخت کامل مخاطب، فضای بحث روانشناسی محیط در چارچوب شناخت دقیق تر حس مکان و تداوم اثر فضای معماری مورد تحلیل قرار گرفت. در نهایت با تحلیل جزئیات رفتاری مخاطب در سطوح مختلف ارزیابی، جهت دستیابی به الگوواره های مشخص و بالاخره ایجاد راهکارهای پیوسته به یکدیگر به یک جمع بندی کلی دست یافته است. نتایج تحقیق، در چارچوب خیال پردازی و البته پدیده رقیق شدگی خیال، به ایجاد قرارگاه های رفتاری منطبق بر آنچه ذکر شد، می پردازد.

خیال، روانشناسی کودک، روانشناسی محیط، معماری