سید علی موسی نیای زارع - دانشجوی دکتری، گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
امیراشکان نصیری پور - دانشیار، گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
انیسه نیک روان - استادیار، گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
لیلا ریاحی - استادیار، گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
کامران حاجی نبی - استادیار، گروه مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

مقدمه: منابع نظام سلامت محدود و مصارف آن نامحدود است. بنابراین استفاده از استراتژی صحیح مدیریتی در جهت به حداکثر رساندن کارایی و بهروری سیستم الزامی است. از اینرو این مطالعه با هدف بررسی ابعاد خودگردانی بیمارستان های دانشگاهی گیلان انجام شد. روش پژوهش: این مطالعه کیفی در ۱۱ بیمارستان انجام شد. برای جمع آوری داده ها از راهنمای نیمه ساختاری مصاحبه مدل اصلاحات سازمانی بانک جهانی استفاده گردید. با روش نمونه گیری هدفمند با ۲۸ نفر از مدیران ارشد بیمارستان ها مصاحبه شد. از روش تحلیل محتوا برای آنالیز داده ها استفاده گردید. یافته ها: ابعاد اصلی خودگردانی بیمارستان ها شامل حق تصمیم گیری در مدیریت استراتژیک، مدیریت منابع مالی، مدیریت منابع انسانی و مدیریت منابع فیزیکی؛ صاحب اختیار مانده مالی؛ مواجهه با بازار تدارکات و محصول؛ کارکردهای اجتماعی و ساختار حاکمیتی و پاسخگویی بودند. حق تصمیم گیری در مدیریت استراتژیک، منابع انسانی و فیزیکی محدود بود. بیمارستان ها در بازار محصول دارای رقابت بودند ولیکن اختیارشان در بازار تدارکات محدودیت داشت. بیمارستان ها با نظام سلسله مراتبی و ساختار پاسخگویی رئیس و مرئوسی، صاحب اختیار مانده مالی خود نبودند. هزینه کارکردهای اجتماعی آنها به طور کامل جبران نمی شد.  نتیجه گیری: اعطای خودگردانی در برخی ابعاد نظیر مدیریت منابع مالی، مواجهه با بازار محصول و کارکردهای اجتماعی پیشرفته ایی داشته است ولی در ابعاد مدیریت استراتژیک، مدیریت منابع انسانی، مدیریت منابع فیزیکی، مواجهه با بازار تدارکات و ساختار حاکمیتی و پاسخگویی ناچیز بوده است. در این موارد می بایست حق تصمیم گیری بیشتری به بیمارستان ها واگذار شود.

بیمارستان, خودگردانی, اصلاحات سازمانی, تمرکززدایی