مهران لقمانی - chabahar maritime university
پروین صادقی - chabahar maritime university
نورمحمد صفایی - chabahar maritime university

دریای عمان(مکران) همواره تحت تاثیر جریانات مانسون بوده و این پدیده یک عامل تنش زای طبیعی برای گونه های ساکن در بوم سامانه آبی از جمله نرمتنان دوکفه ای، بشمار می رود. برای مطالعه تنوع دوکفه ایهای زیرجزرومدی نمونه گیری از سه منطقه رمین، بریس و پسابندر، در مجموع ۱۰ ایستگاه، در پیش مانسون،مانسون و پس مانسون زمستانه سال ۱۳۹۶ صورت گرفت. در این پژوهش ۸ خانواده از جوامع دوکفه ای شناسایی شدند که خانواده Veneridae در هر سه دوره زمانی دارای بیشترین فراوانی بود با توجه به نتایج، فراوانی دوکفه ای ها در دوره پس مانسون با ۱۹/۴۶ درصد (فراوانی ۱۱۴۰۰عدد برمترمربع)  نسبت به دوره پیش مانسون ۰۶/۲۷ درصد (فراوانی ۶۶۶۰عدد برمترمربع) و نیز دوره مانسون با ۷۴/۲۶ درصد (فراوانی ۶۶۸۰عدد برمترمربع) بالاتر بود که آزمون آنالیز واریانس اختلاف معنی داری را نیز نشان داد. میانگین شاخص شانون در پیش مانسون، مانسون و پس مانسون بترتیب ۰۴/۰±۲۲/۲، ۱/۰±۲۱/۲، ۱۱/۰±۵۱/۲ محاسبه شد و اختلاف معنی داری بین دوره های مختلف مشاهده شد (۰۵/۰p˂). میانگین شاخص غالبیت در پیش مانسون، مانسون و پس مانسون بترتیب ۰۶/۰±۸۶/۰، ۰۵/۰±۸۶/۰، ۰۱/۰±۹/۰ محاسبه شد و بین دوره پس مانسون با سایر دوره ها اختلاف معنی دار آماری مشاهده شد (۰۵/۰p˂). میانگین شاخص یکنواختی در پیش مانسون، مانسون و پس مانسون بترتیب ۰۱/۰±۹۵۹/۰، ۰۲/۰±۹۵۱/۰، ۰۱/۰±۹۴۸/۰ محاسبه شد و این اختلاف بین دوره مانسون و پیش مانسون معنی دار نبود (۰۵/۰p>).  به طور کلی، عوامل مختلفی به عنوان پارامترهای کنترل کننده فراوانی و تنوع اجتماعات دوکفه ای های مناطق و ایستگاه های مختلف در آبهای ساحلی خلیج چابهار محسوب می شوند که از جمله مهمترین آنها  می توان به زمان نمونه برداری و جریان مانسون زمستانه اشاره کرد. احتمالا، شدت اختلاط بستر تحت تاثیر پدیده مانسون زمستانه در مناطق مختلف، تغییرات تراکم دوکفه ای ها را در مناطق مورد مطالعه در پی داشته است.

Bivalve mollusc, Density, Makoran, Winter monsoon, Diversity, نرمتنان دوکفه ای, مکران, تراکم, مانسون زمستانه, تنوع